Το Αυτονόητο και τα Κοινωνικά Δικαιώματα

            Είναι το δικαίωμα στην ξεκούραση και τον ύπνο για κάποιες ώρες το εικοσιτετράωρο αυτονόητο; Ευτυχώς, σήμερα ναι. Τα πράγματα δεν ήταν όμως πάντοτε έτσι.

            Στην Αγγλία του ώριμου ήδη καπιταλισμού του 19ου αιώνα, περί τα τέλη του Ιουνίου του 1863, οι εφημερίδες του Λονδίνου δημοσίευσαν μιαν είδηση με την επικεφαλίδα "Θάνατος απλώς και μόνο από υπερβολική εργασία". Η Μαίρη-Άννα Ουέλκλυ πέθανε δύο μέρες  μετά από μια βάρδια 26.5 συνεχόμενων ωρών εργασίας και δύο ημερών ασθένειας λόγω εξάντλησης. Εργαζόταν σε ένα περίφημο οίκο μόδας που προμήθευε την Αυλή με τουαλέτες. Προς μεγάλη κατάπληξη της αξιοσέβαστης κυρίας Ελίζας που εκμεταλλευόταν τον οίκο, η εικοσάχρονη Μαίρη-Άννα πέθανε χωρίς να τελειώσει το τελευταίο της κέντημα.

            Η Μαίρη-Άννα εργαζόταν μαζί με άλλα 60 κορίτσια. Εργάζονταν 16,5 ώρες ημερησίως, αλλά οι συνεχόμενες βάρδιες των 30 ωρών δεν ήταν καθόλου σπάνιες για την περίοδο της σαιζόν. Απολάμβαναν την πολυτέλεια του ύπνου, μετά από το τριαντάωρο, δυο-δυο στο κρεβάτι, σε βρόμικα καταλύματα που λειτουργούσαν ως υπνοδωμάτια.

            Ο γιατρός που κλήθηκε πολύ αργά στο νεκροκρέβατό της, ο κ. Κέυς, δήλωσε στο δικαστήριο: "Η Μαίρη-Άννα Ουέλκλυ πέθανε γιατί εργάστηκε πολλές ώρες σε ένα παραγεμισμένο δωμάτιο και γιατί κοιμόταν σε ένα εξαιρετικά στενό και κακοαριζόμενο δωμάτιο ύπνου."  (Βλέπε Κ. Μαρχ, Το Κεφάλαιο, 1^ος Τόμος, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 1978, σ. 267)

            Τα εξαντλητικά ωράρια ήταν εξαιρετικά διαδεδομένα εκείνη την εποχή, θύματα των οποίων δεν ήταν μόνο ενήλικοι, άντρες και γυναίκες, αλλά και ανήλικα παιδιά, συχνά και κάτω των 10 χρονών.       

            Είναι το δικαίωμα στην παιδεία, στη στοιχειώδη παιδεία, τη γραφή, την ανάγνωση, την αριθμητική, αυτονόητο; Ευτυχώς, σήμερα ναι (εκτός βέβαια για τον δημοσιογράφο του Πολίτη κύριο Δημήτρη Γεωργιάδη – βλέπε « Δεν έχετε δικαιώματα, τα αποκτάτε», http://www.politis-news.com/cgibin/hweb?-A=255561&-V=stiles 20/1/2014). Τα πράγματα δεν ήταν όμως πάντα έτσι. Υπάρχει μια πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα της Επιτροπής για την Παιδική Απασχόληση του Λονδίνου (Children's Employment Commission) σχετικά  με το μορφωτικό επίπεδο των παιδιών που εργάζονταν στα εργοστάσια μέσα στην δεκαετία του 1860.  Στην Τέταρτη Έκθεση της Επιτροπής του 1865 (σελίδες ΧΙΙΙ-XV), το μορφωτικό επίπεδο αυτών των εργατικών δυνάμεων διαφαίνεται από τα πιο κάτω μαργαριτάρια:

Ιερεμίας Χέινς, 12 ετών: "4 επί 4 ίσον 8, αλλά 4 τεσσάρια κάνουν 16...". "Έχουμε ένα Βασιλιά, λένε ότι είναι Βασίλισσα, την λένε Πριγκίπισσα Αλεξάνδρα."

Ουμ Τέρνερ, 12 ετών: "Δεν ζω στην Αγγλία. Μου φαίνεται πως υπάρχει μια τέτοια χώρα, αλλά πρώτα δεν ήξερα τίποτα γι αυτήν."

Έντουαρτ Τέυλορ, 15 ετών: "Δεν ξέρω τίποτα για το Λονδίνο".

Χένρυ Ματγιούμεν, 17 ετών: " Που και που πάω στην εκκλησία... Κάποιο όνομα που για δαύτον μιλούν εκεί είναι ο Ιησούς Χριστός, δεν μπορώ όμως να θυμηθώ άλλα ονόματα και δεν μπορώ να πω τίποτα γι' αυτόν".   "Ο διάβολος είναι ένα καλό πρόσωπο. Δεν ξέρω που ζει."

            Αυτό το μορφωτικό επίπεδο δεν ήταν η εξαίρεση, ήταν ο κανόνας για τα παιδιά που εργάζονταν στη βιομηχανία, χωρίς να εξαιρούνται από τη νυκτερινή εργασία που ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη στη μεταλλοβιομηχανία και στα εργοστάσια υαλουργίας και  χαρτιού.

            Είναι ο αέρας που αναπνέουμε στον εργασιακό χώρο αυτονόητο δικαίωμα; Ευτυχώς, σήμερα ναι (ενδεχομένως, ακόμη και για τον δημοσιογράφο του Πολίτη κύριο Δημήτρη Γεωργιάδη). Ωστόσο, όπως και το δικαίωμα στον ύπνο, την ξεκούραση και την παιδεία, δεν ήταν πάντα αυτονόητο. 

            Η ελάχιστη ποσότητα αέρα που χρειάζεται ο άνθρωπος για να επιβιώσει και να αποφύγει τις αναπνευστικές ασθένειες είναι 500 τετραγωνικά πόδια. Ωστόσο, περί τα μέσα του 19ου αιώνα, αυτή η ποσότητα αέρα, όπως σημειώνει ο Μαρξ, έκοβε την ανάσα της εργατικής νομοθεσίας: "Οι υγειονομικές υπηρεσίες, οι εξεταστικές επιτροπές για τη βιομηχανία και οι επιθεωρητές εργασίας επαναλαμβάνουν ξανά και ξανά την ανάγκη των 500 κυβικών ποδών αέρα και το αδύνατο να επιβληθούν στο κεφάλαιο. Έτσι, στην πράξη εξαγγέλλουν  σαν όρο ύπαρξης του κεφαλαίου τη φθίση και άλλες πνευμονικές αρρώστιες." (Βλέπε Κ. Μαρχ, Το Κεφάλαιο, 1^ος Τόμος, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 1978, σελ. 500).

            Συνεπώς, κανένα απολύτως δικαίωμα, ούτε καν το δικαίωμα στην αναπνοή,  δεν είναι αυτονόητο πέραν ή εκτός ιστορίας. Κάθε ιστορική στιγμή έχει τα αυτονόητά της. Το αυτονόητο είναι κεκτημένο του πολιτισμού και το επίπεδο πολιτισμού μιας χώρας κρίνεται από τα αυτονόητά της. Κανένα νεωτερικό ή προ-νεωτερικό κράτος δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς τα αυτονόητά του, χωρίς δηλαδή ένα αξιακό υπόβαθρο το οποίο δεν χρειάζεται συνεχώς να επερωτούμε.

            Τα κοινωνικά δικαιώματα είναι κατακτήσεις των κοινωνικών κινημάτων στην καρδιά των οποίων βρίσκεται το εργατικό κίνημα με τις κινητοποιήσεις, τις απεργίες, τη συνδικαλιστική δράση του και την πολιτική εκπροσώπησή του. Ακόμη και το στοιχειώδες δημοκρατικό δικαίωμα της πολιτικής εκπροσώπησης όλων των πολιτών, ανδρών και γυναικών, είναι κατάκτηση των κινημάτων. Στα αρχικά στάδια του κοινοβουλευτισμού, μόνο οι ιδιοκτήτες μέσων παραγωγής είχαν δικαίωμα ψήφου και μόλις περί τα μέσα του 19ου αιώνα κατακτήθηκε, σε κάποιες αναπτυγμένες χώρες, το καθολικό δικαίωμα ψήφου των ανδρών. Το δικαίωμα ψήφου των γυναικών κατακτήθηκε τον 20ό αιώνα (το 1919 στη Γερμανία, το 1920 στις ΗΠΑ, το 1928 στην Αγγλία, το 1945 και 1946 στη Γαλλία και Ιταλία αντίστοιχα).

            Το αυτονόητο καθορίζεται κάθε ιστορική στιγμή από  τον συσχετισμό δυνάμεων ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις. Είναι γι' αυτό που μέσα στην παρούσα, παγκόσμια κρίση, κάποιες πριμαντόνες της αγοράς αμφισβητούν το αυτονόητο: Γνωρίζουν ότι έχει ελαστικά όρια. Όπως και το επίπεδο πολιτισμού δεν ακολουθεί γραμμική πορεία προόδου. Είναι δυνατό να υποχωρήσει και αυτό ακριβώς επιδιώκει το πλουτοκρατικό κατεστημένο και οι αφελείς παπαγάλοι του.

            Έτσι, οι ομιλητικοί παπαγάλοι της περίφημης ράτσας άφρικαν γκρέϊ, που νοσταλγούν καθώς φαίνεται το επίπεδο κοινωνικού κεκτημένου της ηπείρου τους, βάλθηκαν να μας πείσουν ότι η πολιτική του κραταιού πολιτικού δικομματισμού στην Ελλάδα, του ίδιου δικομματισμού που ευθύνεται για τη διαφθορά που οι ίδιοι παπαγάλοι θεωρούν ως αποκλειστική σχεδόν αιτία της κρίσης, είναι μια μυαλωμένη και μετριοπαθής πολιτική. Η παραγωγικότητα της εργασίας μειώνεται, η ανεργία πλησιάζει το 30%, η ανεργία των νέων το 55%, οι σοβαρά ασθενείς πεθαίνουν λόγω έλλειψης φαρμάκων, χιλιάδες οικογένειες βγάζουν το χειμώνα χωρίς θέρμανση και χιλιάδες άνθρωποι αυτοκτόνησαν. Μετριοπαθής πολιτική η πολιτική των ταλιμπάν της αγοράς, που μέχρι χθες ακόμη χρησιμοποιούσε φανερά τη νεοναζιστική Χρυσή Αυγή ως σύγχρονο τάγμα ασφαλείας! Τώρα που το σκυλί δαγκώνει και το χέρι του αφέντη, η ιερά συμμαχία του χοντρού και του λιγνού αποφάσισε να το περιορίσει. 

            Η Κύπρος ποτέ στο παρελθόν δεν ακολουθούσε τόσο πιστά τα αχνάρια της μητέρας πατρίδας. Πολλοί από αυτούς που δυσανασχετούν γιατί οι μαθητές ζητούν το αυτονόητο, δωρεάν παιδεία και δωρεάν μεταφορά στα σχολεία, ανησυχώντας δήθεν μήπως επωφεληθεί και κανένας εύπορος από την δωρεάν μεταφορά,  ανέχτηκαν τους Κουλίες να ανεμίζουν στο γυαλί  τις "υπέρογκες" επιταγές των μεταναστών, των οποίων το κούρεμα οδήγησε στον τραγικό θάνατο της σαραντάχρονης Ρουμάνας.  Όλοι αυτοί ανέχτηκαν τις "ατυχείς" δηλώσεις του υπουργού των εσωτερικών στην περίπτωση του ξυλοδαρμού του Αφρικανού μετανάστη που ερμηνεύτηκε από κάποιους υψηλής ευφυΐας αστυνομικούς ως δικαίωμα να πυροβολούν για ασήμαντες αιτίες με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν ανθρώπινες ζωές.  Όλοι αυτοί αγνόησαν τις προειδοποιήσεις μη κυβερνητικών οργανώσεων (της ΚΙΣΑ π.χ.) σχετικά με τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης στις φυλακές που οδηγούν στην αυτοκτονία πολλούς κρατούμενους, μεταξύ των πιο ευάλωτων.

            Ο κύριος Γεωργιάδης εξανίσταται διότι οι μαθητές ζητούν δωρεάν μεταφορά στα σχολεία και ανησυχεί μήπως θα αυξηθούν και άλλο οι φόροι. Δεν γνωρίζει φαίνεται ότι το λειτουργικό πλεόνασμα  (δηλαδή το κέρδος) των επιχειρήσεων στην Κύπρο αυξήθηκε το 2013 κατά 700 εκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με τα επίσημα δεδομένα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής! Η ανεργία αυξάνεται και πλησιάζει το 20%,  οι κοινωνικές παροχές μειώνονται, οι μισθοί μειώνονται, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τα μικρομεσαία καταστήματα κλείνουν, οι παροχές στην υγεία και την παιδεία μειώνονται, αλλά τα κέρδη ανθίζουν.  Πρόκειται για τα κέρδη του ίδιου κατεστημένου που είναι ο κύριος υπεύθυνος  για την κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος και το επαχθές, δημόσιο χρέος που προκάλεσε η διάσωση των τραπεζών. Που πάει λοιπόν το κέρδος; Μήπως μεταναστεύει λαθραία σε ανώνυμους ελβετικούς λογαριασμούς ή μήπως επενδύεται σε ακίνητα στο Λονδίνο στο όνομα της εξαδέλφης, την ίδια στιγμή που το ίδιο κατεστημένο αρνείται να εξυπηρετήσει το τραπεζικό του χρέος;

            Ακόμη και με την οικονομικά ανορθόδοξη και αποδεδειγμένα πλέον κοινωνικά καταστροφική  λογική της τρόικας, οι θυσίες του Κύπριου εργαζόμενου, για να έχουν κάποιο νόημα, θα έπρεπε να οδηγήσουν σε μείωση των τιμών και αύξηση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας και όχι σε κέρδη ενός ληστρικού καπιταλισμού, που με τις ευλογίες της εκκλησίας και την ενεργό συμβολή της κυβέρνησης συνεχίζει να αναπτύσσεται. Γιατί λοιπόν να μας φοβίζει η αύξηση των φόρων; Η  μεγαλύτερη φορολογική επιβάρυνση συγκεκριμένων κοινωνικών στρωμάτων είναι σήμερα αναγκαία για την προώθηση της παραγωγικής επένδυσης και της οικονομικής μεγέθυνσης, καθώς και για τη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων.   

            Για την κατάντια της κυπριακής οικονομίας έφταιγε αρχικά το "υπερτροφικό" κράτος. Ακόμη και κάποιοι που είναι οι ίδιοι μισθωτοί του δημοσίου, όπως η κυρία Ρένα Χόπλαρου,  προτίμησαν να κάνουν δημοσιογραφική καριέρα φορτώνοντας του τις δικές του αλλά και ξένες ευθύνες. Όπως το εύκολο χρήμα, υπάρχει και εύκολη δημοσιότητα: ούτε έρευνα ούτε κόπος, ρουτινιάρικο σκεπτικό, στερεότυπα τετριμμένα, μηχανική επανάληψη ενός νεοφανούς και μοδάτου "αυτονόητου", το οποίο ωστόσο δεν αντέχει στην παραμικρή κριτική. Ας εξηγήσουν λοιπόν στον πεντάχρονο γιο της Ρουμάνας γιατί παρέλειψαν να αναφέρουν ότι το κατά τα άλλα "υπερτροφικό" κράτος πάσχει από υποστελέχωση σε πολλές ζωτικές υπηρεσίες του.

            Τώρα που τέλειωσαν με τον δημόσιο υπάλληλο, που τον διαπόμπευσαν αρκετά  προστατεύοντας έτσι εκούσια ή ακούσια τους πραγματικούς ενόχους, τα έβαλαν και με τα παιδιά. Ε λοιπόν ναι κύριε Γεωργιαδή: Τα παιδιά γεννιούνται με δικαιώματα! Γεννιούνται με τα δικαιώματα που επέβαλαν οι προηγούμενες γενεές για τον εαυτό τους, τα παιδιά τους, ακόμα και για τα ζώα τους, τα οποία προστατεύονται όσο προστατεύονται από νομοθεσίες, ηθικές αξίες ή ακόμη από το ιστορικά διαμορφωμένο αυτονόητο. Αυτό που ονομάζουμε πολιτισμό είναι πρώτα απ' όλα αυτό το αυτονόητο. Το εξασφαλίσαμε με τα κοινωνικά μας κινήματα και όχι με τη "χριστιανική" φιλανθρωπία που με καθέδρας ύφος χιλίων καρδιναλίων ταυτίζεται εντελώς λανθασμένα με τον σοσιαλισμό. Ιστορικά ομιλούντες, η φιλανθρωπία σας δεν εξασφάλισε κανένα κοινωνικό δικαίωμα, ούτε καν το δικαίωμα στην αναπνοή. 

Σταύρος Τομπάζος           

Απεργία διαρκείας στη ΒΙΟΤΕΚ - ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΕΡΔΙΣΟΥΝ

Σε απεργία διαρκείας  κατέβηκαν 80 εργαζόμενοι στη ΒΙΟΤΕΚ, η οποία είναι  εργολάβος της εταιρίας  J&P VASILIKO OIL TANK  η οποία ασχολείται με τις εγκαταστάσεις της VITOL στο Βασιλικό.

H απεργία ξεκίνησε μετά τις απολύσεις, τεσσάρων εργαζομένων από το προσωπικό που εργαζόταν το βράδυ.  Αν και τέλειωσαν την δουλεία τους κανονικά μέχρι τις μια αντί στις τρις τα χαράματα,  το πρωί στις 7 η ώρα τους έδωσαν και το «ευχαριστώ» από πάνω, τους απόλυσαν  με δικαιολογία της έλλειψη εργασίας.

Οι απολύσεις αυτές είναι καθαρά εκδικητικές και προσχεδιασμένες αφού κάποιοι από τους εργαζόμενους αυτούς πρωτοστατούσαν στην διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους, ενώ δύο μέρες πριν η εταιρεία είχε προσλάβει κοινοτικούς, χωρίς συμφωνημένους όρους εργοδότησης και  χωρίς κανένα δικαίωμα. Είναι φανερό πως η δήθεν έλλειψη προσωπικού είναι χοντρή κοροϊδία.

 Σύμφωνα με τον Ανδρέα Θωμά εκπρόσωπο της ΠΕΟ οι εργαζόμενοι διεκδικούν δικαιώματα και ζητούν συμφωνημένους όρους εργοδότησης. Δηλαδή την υπογραφή Συλλογικής Σύμβασης και έχουν προσφύγει στο υπουργείο Εργασίας. Ενώ όμως αυτή η διαδικασία βρίσκεται ακόμη σε εκκρεμότητα, η εταιρεία προχώρησε στις απολύσεις αφού έφερε εργαζόμενους από την Βουλγαρία μέσω  Ελλάδας και εκμεταλλευόμενη την αδύναμη θέση των κοινοτικών, τους ζητούν να δουλεύουν 60 ώρες την εβδομάδα για 500 ευρώ, χωρίς άδειες και άλλα ωφελήματα. Οι εργαζόμενοι διεκδικούν τα Χριστούγεννα, η πρωτοχρονιά, τα Θεοφάνια  να είναι αργία και κάποιες ημέρες άδεια γι ’αυτό η εταιρεία τους απόλυσε και το υπουργείο εργασίας σφυρίζει αδιάφορα και  κάνει πλάτες στη εταιρεία. Έφτασαν να διεκδικούν δικαιώματα που είχαν κατακτηθεί τον περασμένο αιώνα.

Οι εργαζόμενοι μαζί με τον εκπρόσωπο της ΠΕΟ κ Θωμά δήλωσαν: «Η εταιρεία δεν τηρεί την εργατική νομοθεσία.  Ο ατζέντης και η ενοικιαγορά  ανθρώπων, χωρίς όρους εργοδότησης, δεν θα περάσουν. Κατανοούμε την δύσκολη θέση των κοινοτικών… δεν μας χωρίζει τίποτε με τους κοινοτικούς,  με τους οποίους δεν έχουμε καμία αντιπαράθεση, αλλά υπερασπιζόμαστε τα εργατικά δικαιώματα ώστε όλοι να αμείβονται σύμφωνα με την εργατική νομοθεσία και τους ίδιους όρους εργοδότησης».  

Έτσι οι εργαζόμενοι αποφάσισαν να κατέβουν σε απεργία διαρκείας  και να μη αφήσουν να μπει κανένας στο εργοτάξιο της VITOL το οποίο βρίσκεται  στο λιμάνι Λεμεσού και το οποίο η εταιρεία υπενοικιάζει από το κράτος. Η ίδια η κυβέρνηση αυτοαναιρεί την υπογραφή της αφού δέχεται παραβίαση των όρων εργοδήτησης των εργαζομένων σε κρατικό χώρο και εταιρεία που συνεργάζεται με το κράτος.

Οι εργαζόμενοι στη ΒΙΟΤΕΚ παρά την κρίση είναι ένα δυνατό κομμάτι της εργατικής τάξης και  έχουν την δύναμη να κερδίσουν. Χρειάζονται την συμπαράσταση των άλλων εργαζομένων στη ίδια εταιρεία και στους παρεμφερείς κλάδους αλλά και την συμπαράσταση κάθε εργαζόμενου. Μπορούν και πρέπει να  εντάξουν στην απεργία και τους κοινοτικούς με το να μη δεχτούν καμία απόλυση ούτε ντόπιου ούτε ξένου εργάτη. Έτσι ενωμένοι μπορούν να κερδίσουν. Όπως τα κατάφεραν να κερδίσουν παρά τη κρίση οι εργαζόμενοι της DIY  ELLINAS και HILTON. Μπορούν και αυτοί σήμερα με τη σειρά τους  να δώσουν μια νικηφόρα συνέχεια και να γίνουν το παράδειγμα για άλλους εργαζόμενους.

Νίκος Αγιομαμίτης

Το κραχ του 1929 και το σήμερα- μέρος Γ

Καμιά ανταπόκριση σε γνωστές θεραπείες.

Μετά το κραχ του 1929, η παγκόσμια οικονομία δεν ανταποκρίνονταν σε καμιά θεραπεία. Οι νόμοι της αγοράς, που στα προηγούμενα 150 τόσα χρόνια καπιταλιστικής οικονομίας έβαζαν τα πράγματα σε τάξη, όχι χωρίς μεγάλα Κόστα φυσικά για τις ζωές των ανθρώπων, αδυνατούσαν τώρα να έχουν αποτέλεσμα. Το ίδιο και οι κρατικές παρεμβάσεις στις οποίες κατέφυγαν μαζικά με το 1932. Ο Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Henry Morganthau, Jr., το 1939 διατύπωσε με σχετική απελπισία ότι, 8 χρόνια χρηματοδοτήσεων και επανειλημμένες  προσπάθειες στήριξης της βιομηχανίας, είχαν σαν αποτέλεσμα «όση ανεργία είχαμε και όταν ξεκινούσαμε… και ένα τεράστιο χρέος στα χέρια μας».

Τι δεν λάμβαναν λοιπόν υπόψη οι γνωστές  θεραπείες, που αποτελεί το κύριο χαρακτηριστικό των περιόδων μετά το 1929 και 2008;

Αποχώρηση από το ευρώ και επιστροφή στο εθνικό νόμισμα.

Αξίζει όμως, πριν προχωρήσουμε, να καταπιαστούμε για ακόμα μια φορά με το ζήτημα της εγκατάλειψης του ευρώ και των επιπτώσεων της. Δραματικών επιπτώσεων, ακόμα και χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το διαφορετικό στοιχείο στίς μετά το 1929 και 2008 εποχές, που κάνουν την δυνατότητα ανάκαμψης, έστω και μερικής, έστω και μακρόχρονα, αδύνατη.

Και μόνο η δημοσιοποίηση της πρόθεσης οποιουδήποτε κράτους να εγκαταλείψει το ευρώ, θα προκαλούσε μαζικές αναλήψεις από χιλιάδες καταθέτες, λόγω της αναπόφευκτης μείωσης της αξίας του εθνικού νομίσματος σε σχέση με το ευρώ που θα ακολουθούσε.  Κανένα τραπεζικό σύστημα δεν είναι δυνατόν να επιβιώσει του φαινομένου αυτού.

Τα κρατικά ομόλογα δεν θα έχουν πια καμιά αξία, με όλα όσα αυτό συνεπάγεται για τις δυνατότητες δανεισμού αλλά και για τις σχέσεις με όσους ήδη κρατούν αυτά τα ομόλογα.  

Η μόνη δυνατότητα αντίδρασης θα είναι η επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων. Ενέργεια όμως με εξαιρετικά αμφίβολα αποτέλεσμα σε ένα παγκοσμιοποιημένο χρηματοπιστωτικό σύστημα, με την τεράστια εξουσία των τραπεζών στην οικονομία και την πολιτική και με εχθρικό το διεθνές περιβάλλον.

Η αξία του νέου νομίσματος θα υποχωρεί διαρκώς έναντι των υπολοίπων νομισμάτων, με τρόπο τόσο δραματικό που είναι δύσκολα να προβλεφτεί. Οι τιμές όλων των  εισαγόμενων προϊόντων θα αυξάνονται τόσο, όσο θα κατρακυλά η αξία του εθνικού νομίσματος- και τύπωμα νέου χρήματος για τις ανάγκες επεκτατικής πολιτικής, απλά θα μειώνει ακόμα περισσότερο την αξία του, συντείνοντας σε αυτό που από τώρα θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε,  το τέλειο χάος.

Και όλα αυτά χωρίς τα  εμπορικά και άλλα μέτρα, που σε ένα εχθρικό διεθνές περιβάλλον θα παίρνουν οι διεθνείς τράπεζες και τα υπόλοιπα κράτη ενάντια στο συγκεκριμένο.

Ξανά ο Μαρξ στο προσκήνιο.

Η αδυναμία της αγοράς σε κάποια φάση της ανάπτυξης να αναπαράγει τον εαυτό της, να συντηρήσει αυτό που δημιούργησε, η πτώση των ποσοστών του κέρδους,

«.. είναι με κάθε έννοια ο πιο σημαντικός νόμος της πολικής οικονομίας, ο πιο ουσιώδης για κατανόηση των πιο δύσκολων σχέσεων.  Είναι ο πιο σημαντικός νόμος από ιστορικής άποψης.  Είναι ένας νόμος που παρά την απλότητα του δεν έχει γίνει κατανοητός ποτέ προηγουμένως και, ακόμα λιγότερο, δεν διατυπώθηκε με ένα συνειδητό τρόπο.» (Μαρξ, Grundrisse  σελ.748)

Αυτή την φάση της καπιταλιστικής ανάπτυξης φανέρωσε το κραχ του 1929, αυτή την φάση ανάπτυξης φανερώνει το κραχ του 2008. Και αυτό το στοιχείο, που σύμφωνα με τον Μαρξ είναι ο πιο σημαντικός νόμος της πολιτικής οικονομίας,  είναι που δεν λαμβάνουν υπόψη τα στρατηγικά κέντρα, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει  ανταπόκριση σε καμιά θεραπεία και οι προβλέψεις τους να είναι τραγικά άστοχες.

 «Κανένα Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών που συγκλήθηκε ποτέ, επισκοπώντας την κατάσταση στην Ένωση (χώρα) δεν συνάντησε πιο ευχάριστες προοπτικές από αυτές που παρουσιάζονται στην παρούσα στιγμή» ( John Kenneth Galbraith “The Great Crash 1929”, σελ. 30)

θα πει ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Coolidge, σε μήνυμα του που έστειλε σε συνεδρία του Κογκρέσου στις 4 Δεκεμβρίου του 1928, λίγο πριν την μεγαλύτερη οικονομική καταστροφή στην καπιταλιστική ιστορία.

Το Economic Society του Χάρβαρντ, με την αφρόκρεμα των οικονομολόγων, εντόπιζε, το Νοέμβριο του 1929, ένα μήνα μετά το ξεκίνημα της καταστροφής, ότι υπήρχαν όλα τα στοιχεία για να είναι κάποιος αισιόδοξος και ότι,

“...σοβαρής μορφής ύφεση όπως αυτή του 1920-21 είναι έξω από κάθε πιθανότητα” (Το ίδιο, σελ. 96)

Τι λέει λοιπόν αυτός ο νόμος του Μαρξ, ποιο ρόλο έπαιξε στο οικονομικό επίπεδο η νεοφιλελεύθερη περίοδος, ποιες οι προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας;

Σωτήρης Βλάχος

 

Κυβέρνηση και λοιποί υποκριτές: Κάτω τα χέρια από τους νεκρούς μας!

Κατάματα με την μεγαλύτερη επιτυχία της μεταναστευτικής της πολιτικής βρίσκεται η κυβέρνηση Αναστασιάδη ενώ η υπόλοιπη κοινωνία βλέπει  σοκαρισμένη.

Η λίστα είναι μεγάλη πέντε νεκροί στις κεντρικές φυλακές, δεκάδες απόπειρες αυτοκτονίας, τόσο στο κολαστήριο στην Λευκωσία όσο και στα κρατητήρια των μεταναστών στην Μενόγια. Και αυτά είναι μόνο ότι έφτασε στα κανάλια. Είναι σίγουρο ότι πολλά ακόμα θα μάθουμε στο επόμενο διάστημα.

Ένα πεντάχρονο αγοράκι να τρέχει στους δρόμους ψάχνοντας βοήθεια για την μητέρα του που πεθαίνει και αυτή να σβήνει χωρίς καμιά βοήθεια αφού κράτησε τα τελευταία ίχνη της αξιοπρέπεια της, αρνούμενη κάθε ιατρική βοήθεια από μια ρατσιστική κοινωνία αφού η γυναίκα ήταν σίγουρη ότι δεν θα μπορούσε να εξασφαλίσει το παιδί της όταν αυτή θα έπρεπε να μπει στο νοσοκομείο. Έμεινε να το προσέχει και το πλήρωσε με τη ζωή της.

Βρισκόμαστε τώρα μπροστά σε ένα κύμα υποκριτικής συμπάθειας και μια προσπάθεια να φορτωθεί το έγκλημα αυτό σε μερικούς «κακούς» λειτουργούς που δεν έκαναν το καθήκον τους σαν επαγγελματίες.

Από τον Αναστασιάδη και το ΔΗΣΥ μέχρι το ΕΥΡΩΚΟ ακόμα και το ΔΗΚΟ (αλήθεια είναι ακόμα ανοικτές οι πόρτες του για τον Κουλία;) εκφράζουν σήμερα με τον ένα ή άλλο τρόπο την λύπη τους.

Έρευνες πάνω στις έρευνες γίνονται να «μάθουμε» ποιοι ευθύνονται!

Αλήθεια ποιός θα ερευνήσει την πολιτική της κυβέρνησης για αποκοπές στα επιδόματα που στηρίζουν ντόπιους και μετανάστες  που τα χρειάζονται;

Είναι ντροπή για την Κύπρο, λέει ο πρόεδρος του κυβερνητικού κόμματος σύμφωνα με τον τύπο.

Χύνουν κροκοδείλια δάκρυα, με απύθμενο θράσος, όμοιο με εκείνο χιλίων πιθήκων, κλιμακώνοντας ένα ταξικό πόλεμο που αφήνει πίσω του νεκρούς, τραυματίες, αγνοούμενους, και στρατιές ανέργων και νεόπτωχων.

Για εμάς καθήκον είναι να απαντήσουμε στον πόλεμο αυτό, με τις μικρές και μεγάλες κινητοποιήσεις μας, να υπερασπιστούμε την κοινωνία μας και τους νεκρούς μας και ν' απαλλαγούμε από την υποκρισία και τις πολιτικές τους.

 Σταύρος Σιδεράς

Λιτότητα και Κοινωνικό Κράτος είναι έννοιες ασυμβίβαστες και η στήριξη της αντίθετης άποψης επί του συγκεκριμένου είναι υποκριτική και χυδαία

Από το ρατσισμό του Κουλία και του Βαρνάβα

στον κανιβαλισμό των ευρωπαϊστών των μνημονιακών πολιτικών

Τα κοινωνικά παντοπωλεία είναι απλώς ένας ήπιος πρόλογος που οδηγεί σε μια μαύρη εποχή

Η σαραντάχρονη γυναίκα που πρόσφατα ξεψύχησε στη Λάρνακα μπροστά στο πεντάχρονο παιδί της, έθεσε ακόμα μια φορά την κοινωνία μπροστά στις ευθύνες της. Πρόκειται για ένα γεγονός που εγγράφεται στη σειρά από μακάβρια γεγονότα που χτυπούν βάναυσα τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Όπως για παράδειγμα οι αυτοχειρίες και οι βιασμοί στις φυλακές. Την ώρα που γράφεται το κείμενο έχει δημοσιοποιηθεί μια ακόμα απόπειρα αυτοκτονίας στο κέντρο κράτησης της Μενόγειας.

Όλα αυτά και άλλα που δεν βλέπουν το φως της δημοσιότητας είναι αδιάψευστοι δείχτες που σηματοδοτούν την είσοδο για καλά στην εποχή των μνημονιακών συνθηκών διαβίωσης. Τα κοινωνικά παντοπωλεία είναι απλώς ένας ήπιος πρόλογος που οδηγεί, όπως βλέπουμε στην Ελλάδα και αλλού, σε μια μαύρη εποχή.

Ο ρατσισμός των κκ Κουλία, Βαρνάβα και άλλων, με τη συνεργασία της πλειοψηφίας των ΜΜΕ και τη συνένοχη σιωπή των περισσοτέρων πολιτικών ηγεσιών, απόκτησε ηγεμονική θέση στο δημόσιο λόγο τα τελευταία χρόνια. Υπενθυμίζουμε ακόμα την πρόσφατη ρατσιστική παράκρουση του υπουργού Χάσικου σε ημερίδα μάλιστα του Ινστιτούτου Δημογραφίας και Μετανάστευσης. Όλα αυτά αποτέλεσαν την πολιτική προπαγάνδα που στήριξε τις μειώσεις κονδυλίων προς τις ευάλωτες ομάδες και την πολιτική της λιτότητας γενικά.

Η περίπτωση της κωλυσιεργίας στην παροχή κονδυλίων για εξειδικευμένα φάρμακα για τους θαλασσαιμικούς και τους ασθενείς που υποφέρουν με κατά πλάκας σκλήρυνση, καθώς και για άλλες ομάδες ασθενών όπως οι διαβητικοί, δείχνουν με αρκετή σαφήνεια ότι δεν είναι μόνο οι μετανάστες που κινδυνεύουν αλλά το σύνολο των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού.

Η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι οι μνημονιακές πολιτικές όχι μόνο δεν στοχεύουν στη στήριξη των ευάλωτων ομάδων αλλά αντίθετα τις παράγουν και τις πολλαπλασιάζουν. Λιτότητα και Κοινωνικό Κράτος είναι έννοιες ασυμβίβαστες και η στήριξη της αντίθετης άποψης επί του συγκεκριμένου είναι υποκριτική και χυδαία.

Οι εκδηλώσεις θυμού και οργής, τόσο μέσα στο λαό όσο και μέσα στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης αλλά και σε αρκετά ΜΜΕ, δημιουργούν βάσιμες ελπίδες ότι επιτέλους βρισκόμαστε μπροστά στην εκδήλωση κοινωνικών και πολιτικών αντιστάσεων.

Ως ΕΡΑΣ, σας καλούμε να κάνουμε την οργή μας πολιτική αντίστασης και ανατροπής. Πρέπει να απαιτήσουμε αναδιανομή του πλούτου προς τα κάτω, και όχι προς τα πάνω όπως κάνει η δεξιά συγκυβέρνηση. Πρέπει με δύναμη να απαιτήσουμε άμεσα να γίνουν αποδεκτές οι πολιτικές ευθύνες αυτών των θανάτων, που στην ουσία αποτελούν δολοφονίες από τις αρμόδιες υπηρεσίες

Η Κοινωνική Σύνταξη: Μια ακόμα περίπτωση ασυδοσίας της Δεξιάς Συγκυβέρνησης

Ως κίνηση του αριστερού ριζοσπαστικού χώρου, η ΕΡΑΣ τονίζουμε κατ’ αρχή ότι πολλές από τις αποφάσεις ή δράσεις της κυβέρνησης χρησιμοποιούνται με τη συνέργεια και των ΜΜΕ, ως τρόποι απόσπασης της προσοχής της κοινής γνώμης από το σύνολο της πολιτικής της λιτότητας και της αναδιανομής του εθνικού πλούτου προς όφελος της πλουτοκρατίας. Πρόκειται για μια πολιτική σαλαμοποίησης που στοχεύει στη απομόνωση του κάθε θέματος από το συνολικό πλαίσιο μέσα στο οποίο εντάσσεται. Η πολιτική αυτή δημιουργεί εμπόδια στη δημιουργία ενός μετώπου κοινωνικής αντίστασης εφ’ όλης της ύλης που είναι αναγκαίο για την ανατροπή της κυρίαρχης πολιτικής.

Στο στόχαστρο αυτή τη φορά είναι η κοινωνική σύνταξη η οποία παίρνει διαστάσεις πρώτου θέματος για μια περίπου εβδομάδα. Η θέση της κυβέρνησης είναι ότι πρέπει να μειωθεί το συνολικό ποσό που δίνεται για το σκοπό αυτό κατά δέκα εκ ευρώ. Η μείωση του συγκεκριμένου κονδυλίου έχει ήδη εγκριθεί, πολύ πρόσφατα, ως μέρος των προϋπολογισμών από τα κόμματα της συγκυβέρνησης, πολλά στελέχη των οποίων μπροστά στη λαϊκή κατακραυγή, καμώνονται τους ανήξερους.

Υπενθυμίζουμε ότι η κοινωνική σύνταξη είναι ένα μέτρο που προώθησε και υλοποίησε η κυβέρνηση Κληρίδη, στηριγμένη απ’ όλα τα κόμματα, για να αναγνωρίσει τον κοινωνικό και οικονομικό ρόλο των οικοκυρών και τη γενική τους συμβολή στη σύγχρονη κυπριακή πραγματικότητα.

Η συγκεκριμένη ρύθμιση έγινε επί σκοπού για όλες τις οικοκυρές χωρίς εξαιρέσεις, για να υπογραμμίσει ακριβώς το ρόλο της οικοκυράς ως παραγωγικά εργαζόμενης είτε είναι πλούσια είτε φτωχή. Δυστυχώς δεν είχε γίνει καμιά πρόβλεψη για τους άνδρες που έμεναν στο σπίτι ενώ εργαζόταν η γυναίκα. Φυσικά η μεγάλη πλειοψηφία των γυναικών που επηρεάζονται ανήκουν στα λαϊκά στρώματα. Οι εκατομμυριούχοι είναι λίγοι και οι γυναίκες τους που δεν εργάζονται εκτός οικίας ακόμα λιγότερες.

Η αναφορά λοιπόν στις λίγες ευκατάστατες νοικοκυρές αποτελεί κουτοπονηριά που αναπαράγουν τα στρατευμένα παπαγαλάκια της κυβέρνησης. Αν υποθέσουμε για παράδειγμα ότι μια ευκατάστατη κυρία παίρνει κοινωνική σύνταξη ως οικοκυρά δεν βλέπουμε γιατί να της αφαιρεθεί αλλά επίσης δεν βλέπουμε γιατί να μην φορολογηθεί ο πλούτος που είναι γύρω της και είναι είτε αφορολόγητος είτε υποφορολογημένος.

Τα περί στοχεύσεων της μνημονιακής συγκυβέρνησης αποτελούν το φερετζέ που συγκαλύπτει την πολιτική της αποφυγής φορολόγησης του μεγάλου κεφαλαίου και της μεγάλης ιδιοκτησίας και εξαντλεί τα οποιαδήποτε περιθώρια έχει αναφορικά με τις μειώσεις μισθών συντάξεων και διαφόρων επιδομάτων. Πέραν της αδικίας που χαρακτηρίζει αυτή την πολιτική, πρόκειται και για μια ανόητη επιλογή διότι κυνηγά τα ψίχουλα που μπορεί να μαζέψει από τα φτωχά στρώματα και αφήνει το ψωμί σωστό.

Από τον Αλή Μπαμπά και τους 40 κλέφτες στον Νίκο Αναστασιάδη και τα 40 προσχέδια λύσης

Η γελοιότητα της πολιτικής ηγεσίας της Ε/Κυπριακής Δεξιάς

Από την πρώτη στιγμή της προεδρίας Αναστασιάδη φάνηκε με σαφήνεια η πολιτική κωλυσιεργίας που θα ακολουθούσε στο Κυπριακό. Σε πρώτη φάση πήρε "αναστολή" λόγω κρίσης και στη συνέχεια βάλθηκε να διορίζει διαμεσολαβητές και ομάδες εργασίας, στοχεύοντας σε χρονοβόρες διαδικασίες, όπως την Πηνελόπη που κεντούσε 40 να πούμε χρόνια το σάβανο του Οδυσσέα (και το ξεκεντούσε το βράδυ). Ενώ το παράθυρο για λύση του Κυπριακού κλείνει μέχρι τον Μάρτιο, ο Νίκος Αναστασιάδης φέρνει και ξαναφέρνει στο προσκήνιο μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Κατ' ακρίβεια, η συγκεκριμένη πολιτική ήταν σαφής από τη στιγμή που το ΔΗΚΟ εγκατέλειψε την κυβέρνηση Χριστόφια, οπότε ο Νίκος Αναστασιάδης άρχισε να μπλέκει μία δηκοδησυκή πολιτική. Το νέο προσωπείο Αναστασιάδη επιχειρούσε για αρκετό καιρό να διασκεδάσει με μεγάλη δόση αγαθότητας το κεντρο-φιλελεύθερο κομμάτι του ΔΗΣΥ που τώρα παραδέρνει σ' ένα πέλαγος αμηχανίας.

Ενώ σήμερα ο κύριος Αναστασιάδης προβάλλει ως κεντρικό αίτημα το διάλογο για λύση και όχι το διάλογο για το διάλογο, εξαντλεί τα περιθώρια της συζήτησης σε ένα διάλογο για την εξεύρεση βάσης των συνομιλιών (κοινό ανακοινωθέν). Έτσι αντί να έχουμε διάλογο για το διάλογο έχουμε «διάλογο για διάλογο» για τα προσχέδια κοινού ανακοινωθέντος. Έτσι σπαταλήθηκαν τρεις από τους έξι μήνες που αποτελούσαν το «παράθυρο ευκαιρίας», κατασκευάζοντας σαράντα προσχέδια για να γίνει ο διάλογος «ουσιαστικός». Και φυσικά τα σαράντα προσχέδια είναι πολύ πίσω από το σημείο που είχε φτάσει η διαπραγμάτευση  μεταξύ Χριστόφια–Ταλάτ, όπως πίσω είναι και από το έγγραφο των συγκλίσεων του Ντάουνερ. Για πολλοστή φορά στην ιστορία των δικοινοτικών συνομιλιών, η ελληνοκυπριακή πλευρά καταναλώνει περισσή ενέργεια στην εξόντωση των απεσταλμένων των Ηνωμένων Εθνών ή στην υπόσκαψη των Γενικών Γραμματέων του Οργανισμού. Για ακόμα μια φορά οι εκπρόσωποι των Ηνωμένων Εθνών «δεν αντιπροσωπεύουν ικανοποιητικά» τα ψηφίσματα και τις θέσεις του οργανισμού.

Ο Νίκος Αναστασιάδης επιστρέφει από την Αγγλία ανεμίζοντας ως «επιτυχία» τη δήλωση του Βρετανού Υπουργού Εξωτερικών ότι υποστηρίζει μία και μόνη κυριαρχία στο Κυπριακό. Καμώνεται πως ξεχνά όμως ότι, με βάση τη θέση αυτή, τόσο η Βρετανία όσο και ο ίδιος ο κύριος Αναστασιάδης υποστήριξαν το σχέδιο Ανάν. Για την ακρίβεια ο κύριος Αναστασιάδης πρέπει να εξηγήσει τους λόγους που εγκατέλειψε το σχέδιο Ανάν, τουλάχιστον όσον αφορά το θέμα της μίας κυριαρχίας. Εάν τον ικανοποιούσε τότε η αναφορά του σχεδίου στην κυριαρχία λογικά πρέπει να τον ικανοποιεί και τώρα. Γιατί σήμερα αναζητεί καινούριες βάσεις διαλόγου;

Φυσικά τίθεται μια σειρά ερωτημάτων από τα οποία κάποια μπορεί να θεωρηθούν και λογικά: όπως π.χ. μία αναμονή για να ξεκαθαρίσει η κρίση εξουσίας στην Τουρκία, όπως μία βολιδοσκόπηση τυχόν αλλαγής των συσχετισμών δυνάμεων λόγω της ανεύρεσης υδρογονανθράκων, ή όπως ακόμα μία αναμονή για να ξεκαθαρίσει η αστάθεια στη Συρία και την Αίγυπτο και, τέλος, μία αναμονή για να αξιολογηθεί η τυχόν αναβάθμιση του γεωστρατηγικού ρόλου της Κύπρου ως αβύθιστο αεροπλανοφόρο της Δύσης. Εν πάση περιπτώσει, η σοβαρότερη εξήγηση είναι η καλλιέργεια χωριστικής συνείδησης στην ελληνοκυπριακή κοινότητα που κάνει δύσκολη οποιαδήποτε λύση προνοεί ειρηνική επανένωση και συνύπαρξη με τους τουρκοκύπριους. Εξάλλου η κυρίαρχη ιδεολογία μετά την εγκατάλειψη της ένωσης ήταν η επικυριαρχία των ελληνοκυπρίων επί των τουρκοκυπρίων.

Οι πολιτικές που περιγράψαμε διευκολύνουν και αναπτύσσουν την αρνητική θέση της τουρκικής κυβέρνησης και τρέφουν τη φοβία της τουρκοκυπριακής εθνικιστικής παράταξης προς τους ελληνοκύπριους.

Για ακόμα μία φορά αποδεικνύεται ότι οι πολιτικές ηγεσίες ήταν και είναι πάντα δημιουργοί και συντηρητές της κρίσης, δημιουργοί και συντηρητές της διακοινοτικής αντιπαράθεσης και δεν είναι σε θέση να την επιλύσουν. Η μοναδική ελπίδα για να πάρει το Κυπριακό διαφορετικό δρόμο από εκείνο που χάραξε το πραξικόπημα και η εισβολή, είναι η ανάπτυξη ενός διακοινοτικού-λαϊκού τρίτου πόλου που θα ανατρέψει τη χρησιμοποίηση του Κυπριακού ως οχήματος επιβολής των εξουσιών πάνω στις κοινότητες.

Κλείνοντας, δεν μπορούμε παρά να σημειώσουμε επίσης ότι ο Νίκος Αναστασιάδης παραφουσκώνει τα όποια αποτελέσματα ισχυρίζεται ότι πέτυχε με την επίσκεψή του στο Λονδίνο, για να καλύψει το χάος που επικρατεί στην οικονομία, το διαφαινόμενο αδιέξοδο στο Κυπριακό και τις ζημιές που θα προκύψουν από αυτό, όπως επίσης και τη ντροπιαστική για τον κυπριακό λαό κατάσταση που επικρατεί στις φυλακές.

 

Το κραχ του 1929 και το σήμερα- μέρος Β

Είναι απίστευτο, αλλά την ίδια στιγμή που στην Ευρώπη επιβάλλουν λιτότητα, με τον απόλυτο ισχυρισμό ότι δεν υπάρχει άλλη πορεία, στις ΗΠΑ, προς το παρόν τουλάχιστον, κάνουν ακριβώς το αντίθετο. Αποτυγχάνοντας όμως και στις δύο περιπτώσεις να έχουν οποιοδήποτε αποτέλεσμα, διότι τα πράγματα είναι πολύ πιο βαθιά. Έχουν να κάνουν με τα βασικά συμπεράσματα της μαρξιστικής ανάλυσης για την οικονομία, τις άλυτες αντιφάσεις της καπιταλιστικής ανάπτυξης που οδηγούν σε αξεπέραστη κρίση.   

ΕΠΑΝΑΛΗΨΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ.

Οι δυνάμεις της αγοράς.

Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ότι δοκιμάζεται τώρα, έχει ήδη δοκιμαστεί την περίοδο μετά το κραχ του 1929. Τα εμπορικά μέτρα που ξεκίνησαν με τον δασμό Smoot-Hawley στις ΗΠΑ και που ακολουθήθηκε με παρόμοια μέτρα από όλους, οδήγησαν στην κατάρρευση του παγκόσμιου εμπορίου. Μεταξύ του 1929 και του 1932 συρρικνώθηκε κατά το απίστευτο, χωρίς προηγούμενο ποσοστό των 2/3 περίπου.

Στο ίδιο διάστημα, στις 20 Σεπτεμβρίου του 1931, η Βρετανία, η κύρια καπιταλιστική χώρα του πλανήτη ακόμα, εγκαταλείπει την ισοτιμία χρυσού. Κάτι ανάλογο με την πολιτική εγκατάλειψης του ευρώ. Δημιουργείτε πανικός παγκόσμια.  Τα  233 χρόνια σταθερότητας στις παγκόσμιες συναλλαγές- με εξαίρεση διαλλείματα πολέμων- κατά τα οποία οι σταθερές ισοτιμίες ποτέ δεν θεωρήθηκαν παράγοντας κρίσης, έφτασαν στο τέλος τους.

Άφησαν, ταυτόχρονα, την αγορά να στεγνώσει από χρήμα. Οι νόμοι της έπρεπε να αφεθούν απερίσπαστοι να λειτουργήσουν εξυγιαντικά. Αυτή ήταν η γενική πολιτική μέχρι το 1932, όταν η βιομηχανική παραγωγή στις ΗΠΑ καταβαραθρώθηκε κατά 54% σε σχέση με το 1929 και η ανεργία ανέβηκε στα 12 με 15 εκατομμύρια, ή στο 25 με 30%. Μέχρι το 1933, 11,000 από τις 25,000 τράπεζες είχαν καταρρεύσει.

Αντιστροφή πολιτικής.

Με την εκλογή του το 1932, ο Franklin D. Roosevelt, αντιστρέφει αυτή την πολιτική, προχωρώντας σε μαζικές κρατικές παρεμβάσεις και χρηματοδότηση μεγάλων έργων. Ταυτόχρονα εισάγει μια σειρά κανονισμών για έλεγχο των τραπεζών και γενικά της οικονομικής δραστηριότητας. Παρόλη όμως την αύξηση της κυβερνητικής χρηματοδότησης κατά 30%( 46% σε πραγματικούς αριθμούς λαμβάνοντας υπόψη την μείωση των τιμών της περιόδου) η μαζική ανεργία και το στάλομα της οικονομικής δραστηριότητας, σε κάπως μικρότερη κλίμακα, παρέμειναν αθεράπευτα. Και ακόμα χειρότερα, τα χρόνια 1937-38 σημαδεύονται από νέα κατάρρευση.

Όλη η Ευρώπη βρίσκεται σε βαθιά κρίση. Με πιο τραγική περίπτωση την Γερμανία όπου με το  1932, η ανεργία φτάνει τα 6 εκατομμύρια, ή 25% της εργατικής δύναμης. Ο πληθωρισμός καταγράφει  1 δις% (σωστά διαβάσατε, 1δις%, ότι και να σημαίνει αυτό) και το έδαφος προετοιμάζεται για την άνοδο του Φασισμού στην εξουσία, του πιο βάρβαρου ίσως φαινομένου στην ανθρώπινη ιστορία.

ΑΔΙΕΞΟΔΑ.

Καμιά ανταπόκριση σε γνωστές θεραπείες.

Μετά το κραχ του 1929, η παγκόσμια οικονομία, η ευρωπαϊκή, η αμερικανική, δεν ανταποκρίνονταν σε καμιά θεραπεία. Οι νόμοι της αγοράς, που στα προηγούμενα 150 τόσα χρόνια καπιταλιστικής οικονομίας έβαζαν τα πράγματα σε τάξη, όχι χωρίς μεγάλα Κόστα φυσικά για τις ζωές των ανθρώπων, αδυνατούσαν τώρα να έχουν αποτέλεσμα. Το ίδιο και οι κρατικές παρεμβάσεις στις οποίες κατέφυγαν μαζικά με το 1932. Ο Υπουργός Οικονομικών Henry Morganthau, Jr., το 1939 διατύπωσε με σχετική απελπισία ότι, 8 χρόνια χρηματοδοτήσεων από το πρόγραμμα του New Deal και επανειλημμένες  προσπάθειες στήριξης της βιομηχανίας, είχαν σαν αποτέλεσμα «όση ανεργία είχαμε και όταν ξεκινούσαμε… και ένα τεράστιο χρέος στα χέρια μας».

Το ίδιο αδιέξοδη ήταν και η διακοπή των σταθερών ισοτιμιών και οι ανταγωνιστικές υποτιμήσεις. Όπως και οι εμπορικοί πόλεμοι.  Αν με το 1938 η Ευρώπη δεν έμπαινε στην υλοποίηση εξοπλιστικών προγραμμάτων, σε οικονομία δηλαδή παραγωγής όπλων( κάτι που ο Χίτλερ είχε κάνει από το 1933, διασώζοντας προσωρινά την οικονομία αλλά κάνοντας τον πόλεμο αναπόφευκτο), και λίγο αργότερα οι ΗΠΑ, η ανθρωπότητα ήταν μπροστά στο φάσμα ενός νέου 1929, ακόμα βαθύτερου.

Ο εντοπισμός των λόγων της κρίσης, ακόμη εκκρεμεί. Ακόμα και μέχρι σήμερα, οι υποστηρικτές της πολιτικής των δυνάμεων της αγοράς, αποδίδουν την ευθύνη της συνέχισης της κρίσης στο ότι δεν αφέθηκε αρκετός χρόνος σε αυτές τις δυνάμεις να συντελέσουν το έργο τους. Και οι υποστηρικτές των κρατικών παρεμβάσεων, των ελλειμματικών προϋπολογισμών και της βαριάς χρηματοδότης, ότι αυτά δεν έγιναν στον απαιτούμενο βαθμό.

Πού βρίσκεται η αλήθεια;

Σωτήρης Βλάχος.