Τι κατέγραψαν στην Κύπρο οι προεδρικές εκλογές. Του Σταύρου Τομπάζου

ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΣΩΜΑ

Ο υ­πο­ψή­φιος του Δη­μο­κρα­τι­κού Συ­να­γερ­μού (ΔΗ. ΣΥ: μέ­λος του Ευ­ρω­παϊκού Λαϊκού Κόμ­μα­τος) και του Δη­μο­κρα­τι­κού Κόμ­μα­τος (ΔΗ.ΚΟ), Νί­κος Ανα­στα­σιά­δης, κέρ­δι­σε τις προ­ε­δρι­κές ε­κλο­γές (24/02/2013) με έ­να πο­σο­στό 57,5%, έ­να­ντι του υ­πο­ψη­φίου του Α­ΚΕ­Λ, Σταύ­ρου Μα­λά, που πε­ριο­ρί­στη­κε στο 42,5%. Ήδη, ο πρώ­τος γύ­ρος των ε­κλο­γών (17/02/2013) στη «μνη­μο­νια­κή» Κύ­προ ε­πι­βε­βαίω­σε, και στο ε­πί­πε­δο της κάλ­πης, μια σα­φή με­τα­τό­πι­ση της κυ­πρια­κής κοι­νω­νίας προς τα δε­ξιά. O Νί­κος Ανα­στα­σιά­δης α­να­δείχ­θη­κε πρώ­τος με 45,5%. Το πο­σο­στό του α­νε­ξάρ­τη­του υ­πο­ψή­φιου που υ­πο­στή­ρι­ξε ε­πί­ση­μα μό­νο η Ε­ΔΕ­Κ, ο ο­ποίος ό­μως υ­πο­στη­ρίχ­θη­κε και α­πό έ­να (πλειο­ψη­φι­κό) κομ­μά­τι του ΔΗ.ΚΟ που δεν πει­θάρ­χη­σε στην κομ­μα­τι­κή του η­γε­σία, κα­θώς και α­πό την πλειο­ψη­φία των ψη­φο­φό­ρων του α­κρο­δε­ξιού Ευ­ρω­παϊκού Κόμ­μα­τος (Ευ­ρω. Κο), Γιώρ­γου Λιλ­λή­κα, α­νήλ­θε στο 25%.

Οι τρεις υ­πο­ψή­φιοι

Ο Νί­κος Ανα­στα­σιά­δης εί­ναι ο αυ­θε­ντι­κός εκ­φρα­στής της μνη­μο­νια­κής πο­λι­τι­κής στην Κύ­προ. Για να συ­νερ­γα­στεί με την η­γε­σία του ΔΗ.ΚΟ, ά­φη­σε τις προ­σω­πι­κές του α­πό­ψεις σχε­τι­κά με το Κυ­πρια­κό στο πε­ρι­θώ­ριο, και έ­δω­σε την ε­κλο­γι­κή του μά­χη με ε­πί­κε­ντρο την οι­κο­νο­μι­κή δια­χεί­ρι­ση της κρί­σης. Απα­ξίω­σε κά­θε αμ­φι­βο­λία σχε­τι­κά με την «α­νά­γκη» υιο­θέ­τη­σης του Μνη­μο­νίου, το ο­ποίο α­πο­τε­λεί μο­νό­δρο­μο για το κυ­πρια­κό κα­τε­στη­μέ­νο.
Το με­γά­λο ε­κλο­γι­κό πο­σο­στό του Γ. Λιλ­λή­κα ερ­μη­νεύε­ται ως ε­νί­σχυ­ση του «α­πορ­ρι­πτι­κού με­τώ­που», που προ­κρί­νει τη μο­νι­μο­ποίη­ση του ε­θνι­κού δια­χω­ρι­σμού στην Κύ­προ, δε­δο­μέ­νης της το­πο­θέ­τη­σής του κα­τά της Δι­ζω­νι­κής, Δι­κοι­νο­τι­κής Ομο­σπον­δίας (μια θέ­ση που μέ­χρι πο­λύ πρό­σφα­τα υ­πο­στή­ρι­ζε δη­μό­σια μό­νο η ά­κρα δε­ξιά στην Κύ­προ).
Ο Γ. Λιλ­λή­κας, αρ­χι­κά συμ­με­τεί­χε πρω­τα­γω­νι­στι­κά στην εκ­στρα­τεία της κυ­πρια­κής Δε­ξιάς και της Ε­ΔΕΚ που πίε­ζαν συ­νε­χώς τον πρό­ε­δρο Χρι­στό­φια να κλεί­σει ά­ρον ά­ρον το μνη­μό­νιο με την Τρόι­κα. Μό­λις ό­μως ο Χρι­στό­φιας έ­κλει­σε τη συμ­φω­νία, με­τα­το­πί­στη­κε σε δή­θεν α­ντι­μνη­μο­νια­κές θέ­σεις. Υπο­στή­ρι­ξε την κα­τά το δυ­να­τόν συ­ντο­μό­τε­ρη α­πε­μπλο­κή α­πό το μνη­μό­νιο, δια­μέ­σου της προ­πώ­λη­σης του φυ­σι­κού α­ε­ρίου. Πρό­κει­ται βέ­βαια για κα­θα­ρά δη­μα­γω­γι­κή θέ­ση. Μια τέ­τοια προ­πώ­λη­ση θα σή­μαι­νε εκ­ποίη­ση δη­μό­σιου πλού­του σε ε­ξευ­τε­λι­στι­κές τι­μές.

Στρο­φή προς τα δε­ξιά

Αν και οι δή­θεν α­ντι­μνη­μο­νια­κές θέ­σεις του Γ. Λιλ­λή­κα εί­ναι δυ­να­τόν να προ­σέλ­κυ­σαν πολ­λούς ψη­φο­φό­ρους, δεν υ­πάρ­χει κα­μιά αμ­φι­βο­λία ό­τι η ε­κλο­γι­κή του ε­πί­δο­ση α­πο­κρυ­σταλ­λώ­νει μια δε­ξιά στρο­φή του ε­κλο­γι­κού σώ­μα­τος. Ο Γ. Λιλ­λή­κας εμ­φα­νί­στη­κε δη­μό­σια (και τη­λε­ο­πτι­κά) δί­πλα α­πό η­γε­τι­κές μορ­φές της ά­κρας δε­ξιάς ό­πως ο Νί­κος Κου­τσού, και α­πό βου­λευ­τές γνω­στούς για τον πρω­τό­γο­νο, ξε­νο­φο­βι­κό τους λό­γο, ό­πως ο Ζα­χα­ρίας Κου­λίας. Ο ί­διος ο Λιλ­λή­κας έ­θε­σε θέ­μα, ό­χι μό­νο για τους «λα­θρο­με­τα­νά­στες», αλ­λά α­κό­μη και για τους «κοι­νο­τι­κούς» που ερ­γά­ζο­νται στην Κύ­προ.
Το Α­ΚΕΛ εί­δε τα πο­σο­στά του να μειώ­νο­νται κα­τά 6 σχε­δόν μο­νά­δες α­πό τις τε­λευ­ταίες βου­λευ­τι­κές ε­κλο­γές στις 22/05/2011, ό­που ε­ξα­σφά­λι­σε πο­σο­στό 32,5%. Ωστό­σο, κά­τω α­πό τις πε­ρι­στά­σεις, η η­γε­σία του κόμ­μα­τος θεώ­ρη­σε μι­κρή αυ­τή την α­πώ­λεια και το 27% του Μα­λά, ως διά­ψευ­ση των φό­βων για ε­κλο­γι­κή πα­νω­λε­θρία. Με­τά την έ­κρη­ξη στη ναυ­τι­κή βά­ση του Μα­ρί και τη με­γά­λη κα­τα­στρο­φή στον πα­ρα­πλή­σιο σταθ­μό πα­ρα­γω­γής η­λεκ­τρι­κού ρεύ­μα­τος, το Α­ΚΕΛ και η κυ­βέρ­νη­σή του δέ­χτη­καν μια συ­ντο­νι­σμέ­νη ε­πί­θε­ση α­πό ό­λα τα άλ­λα πο­λι­τι­κά κόμ­μα­τα. Η δαι­μο­νο­ποίη­ση της κυ­βέρ­νη­σης στό­χευε βέ­βαια στη γε­νι­κό­τε­ρη α­πα­ξίω­ση της Αρι­στε­ράς και στην ε­πι­βο­λή «ορ­θό­δο­ξων» οι­κο­νο­μι­κών πο­λι­τι­κών. Κά­τω α­πό την πίε­ση, η κυ­βέρ­νη­ση και το Α­ΚΕΛ σύρ­θη­καν προο­δευ­τι­κά στην α­πο­δο­χή του μνη­μο­νίου που προ­δια­γρά­φει για την κυ­πρια­κή κοι­νω­νία μια πο­ρεία α­νά­λο­γη με αυ­τή της ελ­λη­νι­κής. Αυ­τή τη στιγ­μή η Κύ­προς γνω­ρί­ζει έ­να πο­σο­στό α­νερ­γίας πέ­ραν του 15%, ε­νώ μέ­χρι το τέ­λος του χρό­νου θα φθά­σει στο 20%.

Οι ε­πι­πτώ­σεις της κρί­σης

Οι κοι­νω­νι­κές ε­πι­πτώ­σεις της κρί­σης εί­ναι ή­δη ό­μοιες στην Ελλά­δα και την Κύ­προ. Απλώς, ο φαύ­λος κύ­κλος της ύ­φε­σης και της ε­σω­τε­ρι­κής υ­πο­τί­μη­σης εί­ναι πα­λαιό­τε­ρος στην Ελλά­δα. Ωστό­σο, η ε­πί­δρα­ση της κρί­σης στην πο­λι­τι­κή γεω­γρα­φία εί­ναι πο­λύ δια­φο­ρε­τι­κή στην Ελλά­δα και την Κύ­προ.
Η α­νά­πτυ­ξη των κοι­νω­νι­κών κι­νη­μά­των στην Ελλά­δα ε­πέ­τρε­ψε τη με­τα­τό­πι­ση του ε­κλο­γι­κού σώ­μα­τος προς τα α­ρι­στε­ρά και έ­θε­σε τέρ­μα στον πα­λαιό δι­κομ­μα­τι­σμό. Η Ελλά­δα πέ­ρα­σε ό­μως α­πό έ­ναν εμ­φύ­λιο. Η ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά εί­χε πά­ντα μιαν α­ξιο­ση­μείω­τη πα­ρου­σία στην πο­λι­τι­κή σκη­νή: ε­φη­με­ρί­δες και πε­ριο­δι­κά της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς, δια­νοού­με­νοι με βα­θιά α­ρι­στε­ρή παι­δεία, πο­λι­τι­κές ορ­γα­νώ­σεις με ή χω­ρίς κοι­νο­βου­λευ­τι­κή εκ­προ­σώ­πη­ση κ.λπ.
Στην Κύ­προ τα πράγ­μα­τα εί­ναι πο­λύ δια­φο­ρε­τι­κά. Η ε­κλο­γι­κή ε­πιρ­ροή της Αρι­στε­ράς ου­δέ­πο­τε βα­σί­στη­κε στα κοι­νω­νι­κά κι­νή­μα­τα. Σ’ ό­λη την ι­στο­ρία της Κυ­πρια­κής Δη­μο­κρα­τίας, το Α­ΚΕΛ υ­πήρ­ξε έ­να κόμ­μα της συ­μπο­λί­τευ­σης, ε­κτός α­πό τη δε­κα­ε­τία δια­κυ­βέρ­νη­σης του Γλαύ­κου Κλη­ρί­δη: με τον Μα­κά­ριο κα­ταρ­χήν, με τον Σπύ­ρο Κυ­πρια­νού,Γιώρ­γο Βα­σι­λείου, Τάσ­σο Πα­πα­δό­που­λο στη συ­νέ­χεια και εν τέ­λει με τον ί­διο του τον πρώην γε­νι­κό γραμ­μα­τέα, Δη­μή­τρη Χρι­στό­φια. Το Α­ΚΕΛ συ­νέ­βα­λε α­πο­φα­σι­στι­κά στη διεύ­ρυν­ση του κοι­νω­νι­κού κε­κτη­μέ­νου, σε συν­θή­κες ό­μως οι­κο­νο­μι­κής α­νά­πτυ­ξης, κοι­νω­νι­κής συ­ναί­νε­σης και σχε­τι­κής τα­ξι­κής «ει­ρή­νης».
Στην Κύ­προ δεν υ­πάρ­χει α­ντι­μνη­μο­νια­κή, ρι­ζο­σπα­στι­κή, α­ρι­στε­ρή πα­ρου­σία στα ΜΜΕ. Εί­ναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό ό­τι ε­νώ δε­κά­δες ει­δή­μο­νες και μη ει­δή­μο­νες εμ­φα­νί­ζο­νται στην τη­λεό­ρα­ση για να ε­ξη­γούν στον «α­δαή» θε­α­τή σε ό­λους του τό­νους την «α­νά­γκη» του μνη­μο­νίου, η α­ντί­θε­τη ά­πο­ψη «εκ­προ­σω­πεί­ται» μό­νο α­πό έ­ναν α­ρι­στε­ρό πα­νε­πι­στη­μια­κό.

Το πα­ρά­δο­ξο του Α­ΚΕ­Λ

Τώ­ρα που η οι­κο­νο­μι­κή κρί­ση «ε­γκα­θί­στα­ται» μα­κρο­χρό­νια και η τα­ξι­κή ει­ρή­νη ση­μαί­νει, για την ερ­γα­τι­κή τά­ξη, τα­ξι­κή συν­θη­κο­λό­γη­ση ά­νευ ό­ρων, το Α­ΚΕΛ κο­λυ­μπά έ­ξω α­πό τα νε­ρά του. Του λεί­πουν τα πο­λι­τι­κά α­ντα­να­κλα­στι­κά για να α­πευ­θυν­θεί στο κοι­νω­νι­κό κί­νη­μα, να εν­θαρ­ρύ­νει τη δρά­ση του και να στη­ριχ­θεί σ’ αυ­τή. Έτσι ερ­μη­νεύε­ται το γε­γο­νός ό­τι σύρ­θη­κε προο­δευ­τι­κά στην α­πο­δο­χή του μνη­μο­νίου.
Όπως δεί­χνουν οι δη­μο­σκο­πή­σεις, το με­γα­λύ­τε­ρο μέ­ρος της ε­κλο­γι­κής α­πώ­λειας του Α­ΚΕΛ με­τα­κι­νή­θη­κε με πο­σο­στά δύο προς έ­να στους Γ. Λιλ­λή­κα και Ν. Ανα­στα­σιά­δη α­ντί­στοι­χα. Η α­πο­χή που αυ­ξή­θη­κε α­πό 10,5% σε 17% σε σχέ­ση με τις προ­ε­δρι­κές του 2008 (πρώ­τος γύ­ρος), μειώ­θη­κε σε σχέ­ση με τις βου­λευ­τι­κές του 2011, ό­που το πο­σο­στό α­πο­χής ή­ταν 21%. Το Α­ΚΕΛ α­πώ­λε­σε γύ­ρω στο 19% της ε­κλο­γι­κής του δύ­να­μης συ­γκρι­τι­κά με τον πρώ­το γύ­ρο των προ­ε­δρι­κών ε­κλο­γών του 2008 (σχε­δόν 6,5 μο­νά­δες των έ­γκυ­ρων ψη­φο­δελ­τίων), δη­λα­δή 1 στους 5 ψη­φο­φό­ρους. Δε­δο­μέ­νου ό­τι η ε­κροή ψη­φο­φό­ρων προς τον Λιλ­λή­κα και τον Ανα­στα­σιά­δη (δεν λαμ­βά­νου­με υ­πό­ψη τις εισ­ροές α­πό τη Δε­ξιά και την Ε­ΔΕΚ προς τον Μα­λά), βά­σει των δη­μο­σκο­πή­σεων, υ­πο­λο­γί­ζε­ται κο­ντά στο 19% της ε­κλο­γι­κής του δύ­να­μης, ε­λά­χι­στο πε­ρι­θώ­ριο μέ­νει για τους ψη­φο­φό­ρους που έ­χα­σε στην α­πο­χή. Ου­σια­στι­κά το πο­σο­στό που το Α­ΚΕΛ έ­χα­σε στην α­πο­χή, α­ντι­στοι­χεί με το πο­σο­στό που πή­ρε α­πό τα άλ­λα κόμ­μα­τα (πε­ρί το 2%).
Η προ­ε­κλο­γι­κή εκ­στρα­τεία του Σταύ­ρου Μα­λά υ­πήρ­ξε οι­κο­νο­μι­κά φι­λο­μνη­μο­νια­κή, κοι­νω­νι­κά συ­ντη­ρη­τι­κή (το­πο­θε­τή­θη­κε μέ­χρι και κα­τά των αμ­βλώ­σεων), συμ­βο­λι­κά ο­πι­σθο­δρο­μι­κή (α­πα­ρά­δε­χτες «δια­βε­βαιώ­σεις» στον Αρχιε­πί­σκο­πο Κύ­πρου σχε­τι­κά με το ρό­λο του τε­λευ­ταίου στην πο­λι­τι­κή). Όσον α­φο­ρά στο Κυ­πρια­κό, ο Μα­λάς ε­πέ­δει­ξε έ­φε­ση στις «πα­ρα­χω­ρή­σεις» στο λε­γό­με­νο «α­πορ­ρι­πτι­κό μέ­τω­πο», α­πο­σύ­ρο­ντας α­κό­μη και τις προ­τά­σεις Χρι­στό­φια σχε­τι­κά με τον α­ριθ­μό των «ε­ποί­κων» που θα πα­ρα­μεί­νουν στην Κύ­προ με­τά τη λύ­ση του Κυ­πρια­κού και σχε­τι­κά με την εκ πε­ρι­τρο­πής προ­ε­δρία με «δια­σταυ­ρού­με­νη» ψή­φο.
Πα­ρά τη δε­ξιά εκ­στρα­τεία του υ­πο­ψη­φίου της Αρι­στε­ράς, ο Μα­λάς δεν κα­τά­φε­ρε να συ­γκρα­τή­σει τις α­πώ­λειες ψη­φο­φό­ρων του Α­ΚΕΛ προς τα δε­ξιά α­πό τη μια πλευ­ρά, ε­νώ, α­πό την άλ­λη, κα­τέ­στη­σε δυ­σκο­λό­τε­ρη μιαν εν­δε­χό­με­νη, προο­δευ­τι­κή με­τα­τό­πι­ση του Α­ΚΕΛ σε μιαν α­ντι­μνη­μο­νια­κή α­ντι­πο­λί­τευ­ση. Ωστό­σο, πολ­λοί ψη­φο­φό­ροι που τον ψή­φι­σαν, λει­τούρ­γη­σαν α­πό τα­ξι­κό «έν­στι­κτο». Γνω­ρί­ζουν ό­τι η πο­λι­τι­κή πε­ρι­θω­ριο­ποίη­ση του Α­ΚΕΛ και η ε­κλο­γι­κή του ε­ξα­σθέ­νι­ση προς ό­φε­λος της Δε­ξιάς ε­πι­δρά αρ­νη­τι­κά στους ερ­γα­ζό­με­νους και κα­θι­στά την α­ντί­στα­ση στα μνη­μο­νια­κά μέ­τρα α­κό­μη πιο δύ­σκο­λη. Ο βου­λευ­τής του ΔΗ.ΣΥ. Χρή­στος Στυ­λια­νί­δης, που θα α­να­λά­βει τώ­ρα τη θέ­ση του κυ­βερ­νη­τι­κού εκ­προ­σώ­που στη νέα κυ­βέρ­νη­ση, ή­ξε­ρε τι έ­λε­γε ό­ταν δή­λω­νε σε τη­λε­ο­πτι­κή εκ­πο­μπή ό­τι αν πά­ρει 60% ο Ανα­στα­σιά­δης «ό­ποιος τολ­μή­σει να βγαί­νει στους δρό­μους κά­θε μέ­ρα, να κά­νει α­περ­γίες και να α­να­τρέ­πει την οι­κο­νο­μι­κή α­νά­πτυ­ξη, θα βρί­σκε­ται α­ντι­μέ­τω­πος με το 60%».

Προ­βλη­μα­τι­σμός στο Α­ΚΕ­Λ

Η ε­κλο­γι­κή ήτ­τα της Αρι­στε­ράς στην Κύ­προ θα προ­κα­λέ­σει προ­βλη­μα­τι­σμό και συ­ζή­τη­ση στο Α­ΚΕ­Λ, που αυ­τή τη στιγ­μή δύ­σκο­λα βρί­σκει τις α­ντι­στοι­χίες του στην ευ­ρω­παϊκή πο­λι­τι­κή σκη­νή. Ακο­λου­θεί τη γραμ­μή της ευ­ρω­παϊκής σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τίας σε θέ­μα­τα οι­κο­νο­μι­κής πο­λι­τι­κής, α­νή­κει ό­μως στο Κόμ­μα της Ευ­ρω­παϊκής Αρι­στε­ράς και δέ­χε­ται τις ε­πιρ­ροές του. Η οι­κο­νο­μι­κή κρί­ση στην Κύ­προ δεν θα α­φή­σει πολ­λά πε­ρι­θώ­ρια για να συν­δυά­ζει κα­νείς φι­λο­μνη­μο­νια­κή πο­λι­τι­κή και α­ντι­πο­λι­τευ­τι­κή δρά­ση. Το Α­ΚΕΛ βρί­σκε­ται σε μια κρί­σι­μη κα­μπή της ι­στο­ρίας του, ό­που θα πρέ­πει να πά­ρει ση­μα­ντι­κές α­πο­φά­σεις σχε­τι­κά με τον προ­σα­να­το­λι­σμό του. Στο ε­σω­τε­ρι­κό του, θα δια­μορ­φω­θούν α­ντί­θε­τες τά­σεις που θα ε­πι­χει­ρή­σουν να το ω­θή­σουν προς δια­φο­ρε­τι­κές κα­τευ­θύν­σεις.
Κά­θε προ­σπά­θεια για δια­μόρ­φω­ση ε­νός με­τώ­που κοι­νω­νι­κής α­ντί­στα­σης στη με­τω­πι­κή ε­πί­θε­ση του κε­φα­λαίου δεν μπο­ρεί να α­δια­φο­ρεί για τις πο­λι­τι­κές ε­ξε­λί­ξεις μέ­σα στο Α­ΚΕ­Λ, διό­τι σ’ αυ­τόν κυ­ρίως τον πο­λι­τι­κό χώ­ρο βρί­σκο­νται οι ορ­γα­νω­μέ­νες δυ­νά­μεις που θα μπο­ρού­σαν να α­κυ­ρώ­σουν το μνη­μό­νιο και να α­πε­λευ­θε­ρώ­σουν την Κύ­προ α­πό το πλου­το­κρα­τι­κό κα­τε­στη­μέ­νο των τρα­πε­ζών, των με­γά­λων δι­κη­γο­ρι­κών και λο­γι­στι­κών γρα­φείων που δια­χει­ρί­ζο­νται τις εισ­ροές κε­φα­λαίων σε συν­θή­κες «φο­ρο­λο­γι­κού πα­ρα­δεί­σου». Οι ξέ­νες κα­τα­θέ­σεις στην Κύ­προ συ­νέ­βα­λαν στη δη­μιουρ­γία ε­νός μο­ντέ­λου «α­νά­πτυ­ξης» που πα­ρά­γει «φού­σκες» στον κα­τα­σκευα­στι­κό το­μέα και τα α­κί­νη­τα, α­λό­γι­στη τρα­πε­ζι­κή ε­πέ­κτα­ση ε­ντός και ε­κτός Κύ­πρου, πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κή κα­τα­στρο­φή, τε­ρά­στιες κοι­νω­νι­κές α­νι­σό­τη­τες, α­νερ­γία και φτώ­χεια. Η α­ρι­στε­ρή, ε­ναλ­λα­κτι­κή πο­λι­τι­κή στο μνη­μό­νιο περ­νά υ­πο­χρεω­τι­κά μέ­σα α­πό οι­κο­νο­μι­κά μέ­τρα που αμ­φι­σβη­τούν εκ βά­θρων αυ­τό το μο­ντέ­λο.

Σταύρος Τομπάζος

http://www.epohi.gr/portal/diethni/13728-2013-03-04-03-15-12