Τράπεζες: η χιονοστιβάδα των σκανδάλων και τα ΜΜΕ

Η κάθοδος της Τρόικας από τη μια, και η προσπάθεια της Κεντρικής Τράπεζας υπό το νέο Διοικητή από την άλλη, για να διερευνήσουν την κατάσταση των τραπεζών, φαίνεται να ανοίγει μια σειρά από λογοκρινόμενα θέματα. Ταυτόχρονα, η πλειοψηφία των ΜΜΕ προσπαθεί να υποβαθμίσει το ζήτημα, το οποίο βέβαια δεν πρόκειται να εξαφανιστεί. Διότι στο βάθος, όλοι ξέρουν ότι το επόμενο μεγάλο ζήτημα, έχει να κάμει με την έκθεση των κυπριακών τραπεζών σε δάνεια στην Ελλάδα και αν τελικά αποχωρήσει η Ελλάδα από την ευρωζώνη, οι εξελίξεις σε εκείνο τον τομέα θα είναι κατακλυσμικές. Προς τον παρόν, φαίνεται ότι υπάρχει μια προσπάθεια στην Ευρώπη να αναβληθεί αυτό το ενδεχόμενο για το 2013, ίσως και μετά τις γερμανικές εκλογές. Οι διαρροές, ωστόσο, για τα σκάνδαλα των τραπεζών είναι εντυπωσιακές παρά τις προσπάθειες για λογοκρισία – ήδη λ.χ. διέρρευσαν εκθέσεις για «συγκρούσεις συμφερόντων», για ύποπτη λειτουργία θυγατρικών, και την περασμένη Κυριακή, 26/8, η Χαραυγή, η οποία μαζί με το οικονομικό του Φιλελευθέρου, ήταν και οι μόνες εφημερίδες που δημοσίευσαν κάποια στοιχεία για τα σκάνδαλα, είχε πληροφορίες για την αγορά ελληνικών ομολόγων από γερμανική τράπεζα η οποία προσπαθούσε να τα ξεφορτωθεί και στην αγορά περιλήφθηκε και προμήθεια 5%. Το ποίοι αποφάσισαν την αγορά είναι, προφανώς, ενδιαφέρον. Την Τρίτη, 28/8, ο «Φιλελεύθερος» είχε αναφορά σε εσωτερική έρευνα της Τράπεζας Κύπρου για δάνειο 2 εκατομμυρίων που πήρε ο τέως εκτελεστικός σύμβουλος Α. Ηλιάδης, το οποίο ήταν εντυπωσιακά χαμηλότοκο [2.5% αντί 5.5%]. Η αναφορά ήταν απλά η αρχή: την Τετάρτη μέχρι και η «Αλήθεια» είχε πρωτοσέλιδο ότι ο Ηλιαδης μαζί με τον Καρυδα (τον οποίον πρόβαλε ο Πολίτης, προηγουμένως, σαν «αδικημένο») ήταν τα άτομα τα οποία εμπλέκονται στην αγορά των ελληνικών ομολόγων – και μάλιστα «εν άγνοια» του Δ.Σ. της Τράπεζας, το οποίο έγκρινε την αγορά «εκ των υστέρων». Ταυτόχρονα παραιτήθηκε ο πρόεδρος της Τράπεζας Κύπρου. Και ξεκινούν οι έρευνες από τον διεθνή οίκο Alvarez and Marshal εκ μέρους της Κεντρικής. Όσα διαρρέουν τώρα είναι απλά η αρχή.

Ας ξεκινήσουμε την καταγραφή, όμως, από τον περασμένο Ιούλη:

Ο βαθύς λάκκος της Λαϊκής: από τις παλιές αμαρτίες, στις συγκρούσεις συμφερόντων με φόντο τα δάνεια

Η Τρόικα φαίνεται να προσπέρασε γρήγορα τις προσπάθειες των τραπεζών να συγκαλύψουν τα κενά τους και ανέβασε τα πιθανά ποσά που θα χρειαστούν στα 6 με 10 δις. Φαίνεται, επίσης, ότι η Τρόικα άρχισε να διερευνά και τους μηχανισμούς μέσα από τους οποίους γινόταν ξέπλυμα χρήματος, μέσω των κυπριακών τραπεζών. Αναφορά στο θέμα έκανε άμεσα και η Καθημερινή της Κυριακής 26/8. Στο ελληνικό "Βήμα" υπήρχε πριν μερικές εβδομάδες αναφορά, ότι εκφράστηκαν διαφωνίες για την παρουσία του κ. Φιλίππου στο Δ.Σ. της Λαϊκής. Σε μια ενδιαφέρουσα κίνηση, ωστόσο, ο κ. Φιλίππου διορίστηκε επικεφαλής της Τράπεζας, μετά την υποχρεωτική αποχώρηση του κ. Σαρρή. Αν και ο διορισμός του κ. Φιλίππου έγινε για λόγους τυπικούς επίσημα – ως ο γηραιότερος – ενδέχεται, επίσης, η τοποθέτηση του στη συγκεκριμένη θέση να αποτελεί και μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν δύσκολες ερωτήσεις, αφού την περίοδο της διακίνησης των γιουγκοσλαβικών κεφαλαίων είχε νευραλγική θέση στην Κεντρική Τράπεζα. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, ο διορισμός του στο Συμβούλιο της Λαϊκής, έγινε κατόπιν επίμονης του ΔΗΚΟ – και στη δεδομένη περίπτωση του Ν. Παπαδόπουλου. Αν, κατά συνέπεια, η τοποθέτησή του είναι κίνηση άμυνας ή τοπικής συναίνεσης θα φανεί στην πορεία.

Η αντικατάσταση του κ. Σαρρή, από την άλλη, ήταν αναμενόμενη, αλλά η προσπάθεια του κύκλου του να την αποδώσει στην «Ομόνοια» - ως είδος μεταφορικής μετατόπισης των ευθυνών του στο "φταίνε οι άλλοι", μάλλον το ζημίωσε, αφού στη διαδικασία της συζήτησης δημοσιοποιήθηκε, τελικά, ένα σκάνδαλο που εκκρεμούσε στα εσωτερικά της Τράπεζας, αλλά και στην Κεντρική Τράπεζα σε σχέση με τον κ. Σαρρή αναφορικά με "σύγκρουση συμφερόντων". Ο κ. Σαρρής όταν ανέλαβε την διοίκηση της Λαϊκής ήταν, ήδη, στο διοικητικό συμβούλιο οκτώ εταιρειών, δύο από τις οποίες είχαν δάνεια στην Λαϊκή – της μιας μάλιστα ανερχόταν σε 100,000 και σύμφωνα με τη Χαραυγή είναι «μη εξυπηρετούμενο» σήμερα. Όταν δημοσιοποιήθηκαν τα στοιχεία από τις δύο αριστερές εφημερίδες, Χαραυγή και Γνώμη, την Παρασκευή 17 Αυγούστου, ακολούθησε μια εντυπωσιακή σιωπή από τα υπόλοιπα ΜΜΕ. Μόνο το ΡΙΚ κάλυψε το θέμα, και αυτό με δηλώσεις του εκπρόσωπου του ΠΑΣΕΧΑ, Μ. Ολύμπιου. Ο κ. Σαρρής προσπάθησε να απαντήσει τη Δευτέρα, εκθέτοντας τον εαυτό του, αφού ουσιαστικά προσπάθησε να παραπλανήσει δηλώνοντας ότι δεν είχαν δοθεί δάνεια κατά την διάρκεια της θητείας του ως επικεφαλής της Λαϊκής. Το θέμα, βέβαια, ήταν τα δάνεια που υπήρχαν και όχι που είχαν δοθεί. Και, φυσικά, η συμμετοχή στα διοικητικά συμβούλια των οκτώ εταιρειών, θέμα το οποίο δεν σχολίασε σε μια έμμεση παραδοχή για την αλήθεια των πληροφοριών. Ο Ορφανίδης, ο οποίος προσπάθησε, επίσης, να αντιδράσει, αφού οι αποκαλύψεις έδειχναν ότι το ζήτημα της σύγκρουσης συμφερόντων του κ. Σαρρή είχε επισημανθεί και από υπηρεσία της Κεντρικής Τράπεζας, υποστήριξε ότι «δεν ολοκληρώθηκε η έρευνα» - ένας αστείος ισχυρισμός, αφού η μοναδική ενέργεια σε αυτή την κατεύθυνση ήταν ότι έστειλε επιστολή στον κ. Σαρρή, στην οποία ο τελευταίος δεν απάντησε, παρά την παρέλευση αρκετών μηνών.

Το όλο θέμα με τον κ. Σαρρή ήταν ουσιαστικά, αποκαλυπτικό των διαπλεκομένων συμφερόντων στις Τράπεζες. Το πραγματικό υπόστρωμα ήταν τα δάνεια που είχαν δοθεί και τα οποία ήταν, είτε μη εξυπηρετούμενα, είτε ύποπτα, όσον αφορά στις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν. Ήδη, κυκλοφορήσαν φήμες και στοιχεία από τον Μάιο ότι είχαν δοθεί δάνεια ύψους ενός δις σε μέλη του διοικητικού συμβουλίου, τα τελευταία χρόνια. Μάλιστα και την χρόνια, το 2011, που εμπλάκηκε στην προεδρία της τράπεζας ο κ. Σαρρής, τα δάνεια σε μέλη του Δ.Σ. είχαν φτάσει στα 400 εκατομμύρια. Ταυτόχρονα, κυκλοφορούσαν πληροφορίες για μη εξυπηρετούμενα δάνεια σε αθλητικούς παράγοντες. Και δημοσιεύτηκε, επίσης, και ένα ζήτημα παραχώρησης δανείων σε ιρανούς επιχειρηματίες για αγορά επαύλεων από εργοληπτικές εταιρείες, χωρίς να υπάρχει διασφάλιση για την αποπληρωμή των δανείων. Τελικά, οι οικοδομικές εταιρείες πληρώθηκαν, αλλά τα δάνεια δεν φαίνεται να υπάρχει τρόπος αποπληρωμής – και σύμφωνα με πληροφορίες που διέρρευσαν είναι «μη εξυπηρετούμενα» για μήνες. Τίθενται κατά συνέπεια και ζητήματα μεσαζόντων – οι δικηγόροι είναι πάντα ένας νευραλγικός κρίκος στην όλη διαδικασία διαπλοκής των τραπεζών.

Και σαν να μην έφταναν τα εσωτερικά προβλήματα, εμφανίστηκαν και διεθνή: βρετανοί, οι οποίοι πήραν δάνεια από την Λαϊκή, για «αγορά εξοχικών κατοικιών» σκοπεύουν να καταφύγουν στα δικαστήρια γιατί, υποστηρίζουν, ότι «παρασύρθηκαν» η παραπλανήθηκαν από «τράπεζες, κυπριακές εταιρείες ανάπτυξης γης και βρετανούς σύμβουλους» να πάρουν δάνειο σε ελβετικά φράγκα – με αποτέλεσμα να μην μπορούν τώρα να πληρώσουν τις δόσεις. Πολλά δάνεια της Λαϊκής σε αυτόν τον τομέα είναι ήδη «μη εξυπηρετούμενα».

Οι εσωτερικές φουρτούνες στην τράπεζα Κύπρου: από την Uniastrum στην αγορά των ελληνικών ομολόγων

Ενώ στην Λαϊκή συνεχίζονται οι προσπάθειες για κάλυψη και διάγνωση των ζημιών, οι εσωτερικές έρευνες στην Τράπεζα Κύπρου δείχνουν, επίσης, μια σειρά ύποπτων διαδικασιών. Το πρώτο σκάνδαλο που διέρρευσε αφορούσε τη ρωσική τράπεζα Uniastrum. Το θέμα της τράπεζας είχε εγείρει, πριν από μερικούς μήνες, ο τέως υπουργός οικονομικών, Χ. Σταυράκης: στο βιβλίο του «Οικονομία στην Πολιτική, Πολιτική στην Οικονομία» όπου καταγράφει την προσπάθεια του να πείσει τον τότε διοικητή της Κεντρικής, τον Α. Ορφανίδη, να καθυστερήσει την αγορά της τράπεζας.

Ο Ορφανίδης αρνήθηκε και τελικά η τράπεζα αγοράστηκε για πολύ περισσότερα από όσο άξιζε με βάση τις τιμές μετά την κρίση του 2008. Ο Σταυράκης απέδωσε το λάθος στο πείσμα του Ορφανίδη. Είναι, όμως, πιθανόν να υπήρχαν και ευρύτερα συμφέροντα, τελικά. Η παράλογη απόφαση να αγοραστεί πιο ακριβά η τράπεζα, συνοδεύτηκε και από μια σειρά από παράδοξες πρακτικές της τράπεζας στη Ρωσία, όπως οι σχέσεις της με θυγατρικές και άλλες εταιρείες και συμφέροντα. Σύμφωνα με τον Φιλελεύθερο:

«Η έκθεση υποστηρίζει ότι εταιρεία που συνδέεται με στελέχη της ρωσικής θυγατρικής λειτούργησαν σε βάρος της μητρικής, δημιουργώντας ένα πολύπλοκο μηχανισμό παραχώρησης δανείων σε εταιρείες με άγνωστους ακόμα μετόχους.»

Αν και η Τράπεζα Κύπρου επέμενε ότι οι ζημίες ήταν συγκριτικά μικρές - μερικά εκατομμύρια - το συνολικό κόστος, μάλλον, θα είναι πολύ μεγαλύτερο, αν υπολογιστούν τα αρχικά επιπλέον κόστη της εξαγοράς, οι κρυμμένες ζημιές από την διαπλοκή που ανιχνεύτηκε από την έρευνα και οι τελικές ζημιές από την πώληση της τράπεζας. Η έρευνα, ουσιαστικά, έδειχνε ότι κάτω από την επιφάνεια υπήρχαν διάφοροι σκελετοί στα ντουλάπια των τραπεζών.

Η στάση των ΜΜΕ ήταν ενδιαφέρουσα. Το θέμα είχε διαρρεύσει, αρχικά, σε ελληνικό ιστότοπο και ακολούθως, προβλήθηκε πρωτοσέλιδα από τη Χαραυγή και σε μικρότερη κλίμακα από το Φιλελεύθερο, ο οποίος το κάλυψε στις οικονομικές του σελίδες. Η πιο εντυπωσιακή προσπάθεια συγκάλυψης έγινε από τον Πολίτη. Όχι μόνο δεν προβλήθηκε τίποτα πρωτοσέλιδα - παρά την συνηθισμένη του πρακτική για σκανδαλοθηρία ως διαφημιστική πρακτική - αλλά προσπάθησε συνειδητά να συγκαλύψει το θέμα μετατοπίζοντας το ... και πάλιν στην Ομόνοια. Αν στην περίπτωση του Σαρρή αποδείχθηκε ότι η επίκληση του σωματείου - που δεν είχε πάρει δάνεια - ήταν τρόπος για να συγκαλύψει τη δική του σύγκρουση συμφερόντων, η επανάληψη του σεναρίου στην περίπτωση του Πολίτη, δίνει στο θέμα σχεδόν κωμική διάσταση. Αυτήν την φορά, η εφημερίδα χρησιμοποίησε τη διαμαρτυρία ενός στελέχους της Τράπεζας Κύπρου, κάποιου κ. Καρυδά, ο οποίος φαίνεται ότι κρίθηκε υπεύθυνος, σε εσωτερική έρευνα της τράπεζας, για την αγορά των ελληνικών ομολόγων και του αφαιρέθηκαν αρμοδιότητες, για να μπορέσει να διεξαχθεί έρευνα. Χωρίς να γίνεται αναφορά στη θέση της Τράπεζας και τις εν δυνάμει ευθύνες του κ. Καρυδά στο σκάνδαλο της αγοράς των ομολόγων, ο Πολίτης υιοθέτησε με πρωτοσέλιδο τίτλο τις απόψεις του ότι απομακρύνθηκε από τα καθήκοντα του, διότι δεν συμφώνησε να δοθεί δάνειο στην Ομόνοια και εταιρείες του Λαϊκού. Την επομένη, ο Πολίτης βρέθηκε αντιμέτωπος με αγωγές για δυσφήμηση και επίσημες δηλώσεις ότι ο κ. Καρυδάς έλεγε ψέματα - η εταιρεία Τηλέγραφος λ.χ., δήλωσε, ότι δεν είχε ζητήσει δάνειο - και ότι η εφημερίδα προσπαθούσε να συγκαλύψει ευθύνες για την αγορά των ομολόγων. Ο Πολίτης προσπάθησε να τα μαζέψει μετά το φιάσκο και με απολογητικό τόνο προσπάθησε να παρουσιάσει, ως δηλώσεις του κ. Καρυδά, το όλο θέμα. Η επιλογή της πρωτοσέλιδης προβολής μιας κουτσομπολίστικης δήλωσης, δεν ήταν, όμως, τυχαία.

Η διαρροή των πληροφοριών, την Κυριακή, στην Χαραυγή, ότι στην αγορά των ελληνικών ομολόγων της Τράπεζας Κύπρου (1.8 δις – το ποσό το οποίο ζήτησε η Λαϊκή Τράπεζα για να έχουμε συγκριτικό μέτρο) υπήρχαν προμήθειες, φαίνεται να εστιάζει στις ευθύνες συγκεκριμένων ατόμων - προφανώς και του κ. Καρυδά - κάτι που θα φανεί, βέβαια, από τις έρευνες που θα διεξάγει ο διεθνής οίκος στον οποίο ανατέθηκε η έρευνα. Και η προμήθεια 5% θα μπορούσε να χρηματοδοτεί και μπόνους η και μίζες. Η εφημερίδα υπολογίζει ότι τα κέρδη από τις προμήθειες μπορεί να έφταναν και σε 100 εκατομμύρια. Και μετά οι αποκαλύψεις πήραν την μορφή χιονοστιβάδας: Ο Φιλελεύθερος την Τρίτη, 28/8, εστίασε στο χαμηλοτοκο δάνειο του κ. Ηλιαδη ενώ ξαφνικά την Τετάρτη, 28/8, και η Αλήθεια (η οποία μέχρι τώρα απόφευγε την έμφαση στα τραπεζιτικά σκάνδαλα) δημοσίευσε και έγγραφα τα οποία ονόμαζαν πια τους Ηλιαδη και Καρυδα σαν τα άτομα που εμπλέκονταν στην αγορά των ομολόγων. Σύμφωνα με τα έγγραφα τα οποία επικαλείται ενώ ο κ. Καρυδας διαβεβαίωνε τον Δεκέμβριο του 2009 ότι η Τράπεζα είχε «μειώσει σημαντικά» την «συμμετοχή» της σε ελληνικά ομόλογα, την ίδια ακριβώς περίοδο ξεκίνησε μια ξέφρενη αγορά ελληνικών ομολόγων η οποία έφτασε μέχρι τον Απρίλιο του 2010 σχεδόν τα 2 δις. Αυτές οι αγορές (σύμφωνα με έγγραφο της Τράπεζας Κύπρου του 2012), έγιναν με «προφορικές οδηγίες» των Ηλιαδη και Καρυδα.

Κατά τα άλλα, ο κ. Ηλιαδης διεκδικεί πέραν των τεσσάρων εκατομμυρίων ως εφάπαξ μετά την "αποχώρηση"/απόλυσή του.

apo http://www.defterianaynosi.com/