Σε αναζήτηση νέου κινήματος

(Το Εθνικό Συμβούλιο ως φρένο στο εθνικό ζήτημα και ως Πλατφόρμα προώθησης πολιτικής για εσωτερική κατανάλωση)

Κωστής Αχνιώτης

Όπως αναφέραμε σε προηγούμενο κείμενο, και μόνο το γεγονός ότι οι δικοινοτικές συνομιλίες διαρκούν για δεκαετίες χωρίς να δίνουν αποτέλεσμα, είναι μια ένδειξη αρκετά ισχυρή για την αναποτελεσματικότητά τους.

Πολλές φορές οι υποστηρικτές της γραμμής των συνομιλιών, όπως γίνονται, απαντούν στην πιο πάνω παρατήρηση λέγοντας ότι δεν υπάρχει εναλλακτική γραμμή.

Είναι γεγονός ότι συνήθως η ερώτηση αυτή προέρχεται από το απορριπτικό στρατόπεδο, το οποίο στοχεύει, έτσι κι' αλλιώς, να παρεμποδίσει μια συμβιβαστική λύση, που θα ξαναενώσει τις δύο κοινότητες.

Μπορούμε όμως να υποδείξουμε ότι οι συνομιλίες είναι αναποτελεσματικές και από την πλευρά των ανθρώπων που θέλουν να εξεύρουν αποτελεσματικό τρόπο για να οδηγηθούμε σε μία ομαλή συνύπαρξη των κυπριακών κοινοτήτων, στη βάση της διζωνικής ομοσπονδίας (τη μόνη δηλαδή πολιτική βάση στην οποία οι δύο κοινότητες μπορούν να συγκλίνουν αυτόβουλα).

Από την πλευρά των Ελληνοκυπρίων ο θεμέλιος λίθος της αναποτελεσματικότητας είναι το ιδεολόγημα της εθνικής ομοψυχίας και ενότητας. Έχει καλλιεργηθεί με πολλούς τρόπους, σε βαθμό που να θεωρείται αυταπόδεικτο, ότι το οποιοδήποτε βήμα γίνει στο κυπριακό θα πρέπει να υπακούει στις ανάγκες μίας προϋπάρχουσας συμμαχίας μεταξύ ανόμοιων δυνάμεων. Αυτό το γεγονός μπλοκάρει τη δυνατότητα προόδου από πλευράς της κυβέρνησης και της παρέχει ταυτόχρονα το άλλοθι της ανεπάρκειάς της.

Ένας μηχανισμός που στηρίζει σε μεγάλο βαθμό την αδυναμία της ε/κ πλευράς να παίρνει αποφάσεις για δράση, είναι το Εθνικό Συμβούλιο. Ο συγκεκριμένος άτυπος θεσμός (γιατί δεν προβλέπεται από το Σύνταγμα και θεωρητικά λαμβάνεται υπόψη μόνο όταν υπάρχει ομοφωνία) λειτουργεί αρνητικά σε διάφορα επίπεδα:

α) Μπλοκάρει κατά κανόνα οποιοδήποτε βήμα προόδου προς την κατεύθυνση επίλυσης του Κυπριακού. Γίνεται, κατά κανόνα από τον καιρό της δημιουργίας του, μία πλατφόρμα προκαταρτικής αντίρρησης σε οποιοδήποτε καινούριο μέτρο φαίνεται να χρειάζεται, μετά από πολλές δυσκολίες καταλήγει με χρονική καθυστέρηση σε κάποια ομόφωνη απόφαση, η οποία χρησιμοποιείται στη συνέχεια για να παρεμποδίζει οποιαδήποτε πρόοδο. Μετά από τόσα χρόνια, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι το Εθνικό Συμβούλιο δεν παρήγαγε κάποια θετική πρόταση η οποία να έσπρωξε την οποιαδήποτε κυβέρνηση προς την κατεύθυνση της λύσης. Αντίθετα, λειτούργησε πάντα ως ένα φρένο στις συνομιλίες.

β) Το Εθνικό Συμβούλιο λειτούργησε κατά κανόνα ως μία πλατφόρμα αναπαραγωγής μιας πολιτικής για εσωτερική κατανάλωση. Μπορούμε να θυμηθούμε τις δεκάδες δηλώσεις των πολιτικών μετά από κάθε συνεδρία μπροστά στα κανάλια τα οποία ανήγαγαν κάθε συνεδρία του σε πολιτικό γεγονός, γύρω από το οποίο αρθρωνόταν η πολιτική επικαιρότητα και διαμορφωνόταν η κοινή γνώμη. Είναι ένα ιδιότυπο πολιτικό καρναβάλι “Μέιντ ιν Σάυπρους”.

Οι πιο πάνω διαπιστώσεις δεν αφαιρούν από την τ/κ πλευρά και την Τουρκία τις δικές τους ευθύνες για το αδιέξοδο στο Κυπριακό αλλά από την άλλη, η ε/κ πλευρά θα πρέπει να πάψει να κρύβεται πίσω από την τουρκική πολιτική για την -ηθελημένη ή όχι- αδυναμία της να σπρώξει με πιο παραγωγικό τρόπο το Κυπριακό προς τη λύση του.

Εν πάση περιπτώσει, το Κυπριακό σύρθηκε ως εδώ και οι προοπτικές επίλυσής του φαίνονται εξίσου μακρινές με το 1974.

Το διεθνές πλαίσιο όμως μέσα στο οποίο βρίσκεται σήμερα είναι ένα γενικό καθεστώς ρευστότητας και ανασφάλειας, ιδίως στην περιοχή μας, και μιας πρωτοφανούς κατάστασης παγκόσμιας συστημικής οικονομικής κρίσης. Μέσα σε αυτά τα δεδομένα γεννιούνται νέα κινήματα αντίστασης των πολιτών τα οποία αντιστέκονται στην σκληρή επίθεση του κεφαλαίου ενάντια στο βιοτικό τους επίπεδο και τα δημοκρατικά τους δικαιώματα. Η κρίση φθάνει με ραγδαίους ρυθμούς στην Κύπρο κυρίως μέσα από τη βουλιμία του τραπεζικού τομέα που “πέταξε” στη ρουλέτα της κερδοσκοπίας δύο περίπου φορές το ακαθάριστο ετήσιο προϊόν της Κύπρου. Έτσι λοιπόν σήμερα ο κυπριακός λαός βρίσκεται ταυτόχρονα μπροστά από τα ερείπια μιας οικονομικής πολιτικής και μπροστά από τα ερείπια της πολιτικής επίλυσης του Κυπριακού. Η ανευθυνότητα του πολιτικού και οικονομικού συστήματος κληροδοτεί τις επόμενες γενιές τα λάθη του και ένα αβέβαιο μέλλον.

Όπως και σε άλλες χώρες, φαίνεται ότι η πορεία προς την επίλυση των συσσωρευμένων αδιεξόδων πέφτει πλέον πάνω στους ώμους των πολιτών και των κινημάτων τους. Η ελληνική περίπτωση είναι χαρακτηριστική ως προς το ότι δείχνει πως όταν ο λαός εγκλωβιστεί στα αδιέξοδα ενεργοποιείται και γεννά νέα κινήματα τα οποία αντιμετωπίζουν τις νέες ιστορικές προκλήσεις. Οι κινητοποιήσεις των τ/κ τα τελευταία έτη δείχνουν ότι και το νησί μας ανήκει στο σύγχρονο κόσμο και τη σύγχρονη εποχή.

Στους ώμους ενός παγκύπριου διακοινοτικού κινήματος, συνδεδεμένου με τα παγκόσμια κινήματα της εποχής μας, πέφτει η ευθύνη για την αντιμετώπιση του αδιεξόδου στο Κυπριακό και τη διάσωση της κοινωνίας από τη βάρβαρη επίθεση του κεφαλαίου