Οι πολυτελείς δεξιώσεις, οι πανάκριβες κατοικίες ο ήχος των γυαλιστερών Porsche, η απίστευτα προνομιακή ζωή, ήταν η δική τους πραγματικότητα.
Η άλλη πραγματικότητα ήταν αυτή της βαθιάς παράλληλης κρίσης της δεκαετίας του 1970 που όμως αντιμετωπίστηκε στην δεκαετία του 1980. Με «κάπως» αμφιλεγόμενες μεθόδους, είναι αλήθεια, αλλά αντιμετωπίστηκε. Όπως και μια σειρά άλλες τοπικές και περιφερειακές κρίσεις που ξέσπασαν από τότε σε όλες τις Ηπείρους, στην Λατινική Αμερική, την νοτιοανατολική Ασία, στις ίδιες τις ΗΠΑ την δεκαετία του 1990, το 2000. Κρίσεις που είχαν γίνει σύμφυτο φαινόμενο της νεοφιλελεύθερης περιόδου.
Και στην επόμενη ύφεση κάτι θα βρεθεί για αντιμετώπιση της. Αμφιλεγόμενο ή όχι μας παίρνει παρακάτω και βλέπουμε…
Έτσι, θεωρούσαν ότι μια κρίση που δεν θα μπορούν πια να διαχειριστούν
«… δεν θα έρθει επειδή έλεγαν ότι δεν θα έρθει…» Και αφού μια τέτοια
«…κρίση δεν έχει προκύψει, δεν θα συμβεί…» ( Ο Παγκόσμιος Μινώταυρος, σελ. 31).
Ξανά πάνω στον μαρξιστικό νόμο της πτωτικής τάσης του ποσοστού του κέρδους.
Η κρίση όμως προκύπτει. Κρίση τελική, μη διαχειρίσιμη, με Κ κεφαλαίο όπως την ονομάζει ο Γιάννης Βαρουφάκης. Όλες οι προβλέψεις παρέμειναν τραγικά άστοχες. Όπως και μετά το κραχ του 1929, μετά το 2008 δεν υπάρχει καμιά ανταπόκριση σε γνωστές θεραπείες.
Το 1929 και 2008 ταυτίζονται μέσα από τη γενική κατάρρευση της κερδοφορίας που προηγήθηκε. Παρόλο που για το 1929 τα στατιστικά στοιχεία που υπάρχουν είναι περιορισμένα, στα λίγα χρόνια που προηγήθηκαν, καταγράφηκε σημαντική μείωση του κύκλου εργασιών σε όλους σχεδόν τους τομείς της οικονομίας των ΗΠΑ. Από την βιομηχανία αυτοκινήτων, ατσαλιού την οικοδομική βιομηχανία, μέχρι την κατάρρευση στην αγροτική παραγωγή που οδήγησε μαζικά αγρότες εκτός του επαγγέλματος.
Πριν το κραχ του 2008,
«Το κέρδος πριν την φορολογία στις ΗΠΑ έφτασε στην κορυφή του το 3ο τρίμηνο του 2006 στα 1865 δις… και κτύπησε πάτο το 4ο τρίμηνο του 2008 στα 861δις»( Mick Brooks, Capitalist Crisis, πρώτη αγγλική έκδοση 2012, σελ. 46), καταγράφοντας την τρομακτική πτώση 55% σχεδόν μέσα σε δυο χρόνια.
Η κατακράτηση μέρους της ανθρώπινης εργασίας για να γίνει δυνατή η καπιταλιστική συσσώρευση, κατέγραψε το τίμημα της και στις δύο ιστορικές περιόδους. Η συσσώρευση πλούτου και τεράστιων μέσων παραγωγής στις μητροπόλεις και φτώχειας στην περιφέρεια, κατέστησε σταδιακά ανίκανη την περιφέρεια να συντηρήσει τις μητροπόλεις και το παγκόσμιο σύστημα αναποδογυρίστηκε.
Όπως αναποδογυρίστηκε και την δεκαετία του 1970, όπου προηγήθηκε, στα χρόνια από το 1965 μέχρι το 1974, κατάρρευση της κερδοφορίας κατά περισσότερο από 40% στον ανεπτυγμένο κόσμο. Επιβεβαιώνοντας, και στις τρείς περιπτώσεις, τον μαρξιστικό νόμο της «Πτωτικής τάσης του ποσοστού του κέρδους», τον νόμο που σύμφωνα με τον Μαρξ,
«.. είναι με κάθε έννοια ο πιο σημαντικός νόμος της πολικής οικονομίας, ο πιο ουσιώδης για κατανόηση των πιο δύσκολων σχέσεων. Είναι ο πιο σημαντικός νόμος από ιστορικής άποψης. Είναι ένας νόμος που παρά την απλότητα του δεν έχει γίνει κατανοητός ποτέ προηγουμένως και, ακόμα λιγότερο, δεν διατυπώθηκε με ένα συνειδητό τρόπο.» (Μαρξ, Grundrisse σελ.748)
Μετά την δεκαετία του 1970 ο νεοφιλελευθερισμός έπαιξε, απρόσμενα, τον ρόλο διάσωσης του παγκόσμιου συστήματος.
Η αμερικάνικη οικονομία αποτέλεσε για δεκαετίες την ατμομηχανή της παγκόσμιας μέσα από την « στρατηγική δανεισμού των ΗΠΑ…».(John Eatwell and Lαnce Taylor)
Μέσα από την πούληση σε όλο τον κόσμο τίτλων με πλασματικές αξίες, αυτή η στρατηγική «έχει γίνει σημαντικό στοιχείο στη διατήρηση της ζήτησης σε όλο τον κόσμο...»( Το ίδιο) και συνεπώς της κερδοφορίας.
Στην τελευταία φάση του παιγνιδιού αυτού στην δεκαετία του 2000 στις ΗΠΑ, υιοθετείται η «καινοτόμος» περίοδος χάριτος(teasing period). Περίοδος μέχρι και τρία χρόνια κατά την οποία υπήρχε σχεδόν αναστολή της υποχρέωσης αποπληρωμής για όσους είχαν δανειστεί για να κτίσουν το σπίτι τους. Τα πράγματα άγγιξαν οριακά σημεία. Το παρόν δεν είχε πια πάρα λίγες δυνάμεις και το μέλλον αναλάμβανε σχεδόν από μόνο του την ενίσχυση της σημερινής κατανάλωσης. Με δανεικά από τους Κινέζους, αλλά και κάθε γωνιά του πλανήτη.
Και όταν οι δανειολήπτες, οι φτωχοί κάτοχοι ενυπόθηκων δανείων των ΗΠΑ, βρέθηκαν αντιμέτωποι με τον πραγματικό λογαριασμό, όταν η δόση πηδούσε από τα 400 δολάρια τον μήνα στα 2000 ή 2500, και πετούσαν τα κλειδιά του σπιτιού στο γραμματοκιβώτιο, και σε καραβάνια κινούσαν για άλλες πολιτείες, ανέδειξαν την πραγματική εικόνα της παγκόσμιας οικονομίας.
Από το 2000 οι John Eatwell and Lurence Taylor, είχαν προβλέψει ότι,
«Αν η στρατηγική των ΗΠΑ αναγκαζόταν να αλλάξει, αυτό θα είχε σοβαρές επιπτώσεις για τη μελλοντική σταθερότητα και ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας." (John Eatwell and Lαnce Taylor, "Global Finance at Risk", πρώτη αγγλική έκδοση 2000, σελ 122)
Σωτήρης Βλάχος
