23 Μαρ 2014

Το κραχ του 1929 και το σήμερα- μέρος Κ

Μετά από περίπου τρεις δεκαετίες επιβολής των νεοφιλελεύθερων δογμάτων, θεωρητικής στήριξης τους σαν τις αιώνιες οικονομικές αλήθειες, διαπόμπευσης του δημόσιου τομέα και των κρατικών παρεμβάσεων στην οικονομία,

«… άρχισαν( μετά την κατάρρευση του 2008) να διοχετεύουν τρισεκατομμύρια δολάρια, ευρώ, γεν κλπ στο χρηματοπιστωτικό σύστημα… που μέχρι πριν από λίγους μήνες βρισκόταν στον κολοφώνα της δόξας του, συσσωρεύοντας αμύθητα κέρδη και διατρανώνοντας προκλητικά ότι είχε ανακαλύψει την αστέρευτη φλέβα χρυσού.»( Γιάννης Βαρουφάκης, Ο Παγκόσμιος Μινώταυρος, Ελληνική έκδοση 2012, σελ. 25)

«Και όταν αποδείκτηκε ότι όλο αυτό το δημόσιο χρήμα δεν έφτανε για να συγκρατήσει την κατάρρευση, οι πρόεδροι και πρωθυπουργοί μας, άντρες και γυναίκες με νεοφιλελεύθερα διαπιστευτήρια υπεράνω υποψίας, άρχισαν να εθνικοποιούν τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες, ακόμα και αυτοκινητοβιομηχανίες με μια ‘σοσιαλμανία’ που ούτε ο Λένιν δεν είχε επιδείξει το 1917»( Το ίδιο, σελ. 25-26)

Τεράστια συμφέροντα πίσω από την αστοχία κινήσεων και προβλέψεων.

Όλες οι προβλέψεις- υπουργών οικονομικών, προέδρων κεντρικών τραπεζών, κορυφαίων στελεχών κορυφαίων οργανισμών ήταν απελπιστικά άστοχες. Θα μπορούσε η ανικανότητα όμως να ερμηνεύσει το γεγονός;

Στους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς όπως η Lehman Brothers, τους Οίκους αξιολόγησης όπως οι Moody’s, οι Standard & Poors, εργοδοτούνταν άτομα με ψηλά προσόντα από τα καλύτερα πανεπιστήμια.

«Λαμπρά μυαλά σε λαμπρούς Οργανισμούς και Οίκους», που όμως δεν είδαν αυτό που θα μπορούσε να εντοπίσει ο κάθε άνθρωπος. Ότι δηλαδή, όλες αυτές οι εκατοντάδες χιλιάδες και εκατομμύρια αμερικανοί, που με δυσκολία μπορούσαν να αντέξουν την δόση των 400 δολαρίων τον μήνα, δεν θα μπορούσαν να ανταποκριθούν όταν αυτή αναπροσαρμοζόταν στα 2000 ή 2500 δολάρια.

Καταθλιπτικά απλό στοιχείο για να διαφύγει οποιουδήποτε! Είναι ένα πράγμα όμως οι εξελίξεις στην επιστήμη να χρησιμοποιούνται για λύση προβλημάτων στις ζωές των ανθρώπων, και εντελώς διαφορετικό να επιστρατεύεται η «επιστήμη», σε μια εκ των προτέρων καθορισμένη αποστολή κατασκευής θεωρητικών μοντέλων, που να συνάδουν με τεράστια συμφέροντα ομάδων και τάξεων. Ο Larry Macdonald, εκ των αντιπροέδρων της Lehman Brothers, καταθέτει την δική του μαρτυρία:

«Η Lehman Brothers αγόραζε τις υποθήκες που άξιζαν 300 χιλιάδες δολάρια η κάθε μια σε ποσότητα δέκα χιλιάδων κάθε φορά, τις έδενε σε εγγυημένα ομόλογα (τίτλοι για τους οποίους μιλήσαμε επανειλημμένα)… και τις πουλούσαν στην αγορά... 1% τόκος σε μια δέσμη 3 δις δολαρίων... αυτό σημαίνει 30 εκατομμύρια στο εισόδημα της Lehman.." (Larry Macdonald, Colossal Failure of Common Sense, σελ 135)

Για να γίνει δυνατή η πούληση τέτοιων ποσοτήτων από «εγγυημένα» ομόλογα, έπρεπε η «επιστήμη» να βρίσκεται πίσω από την δημιουργία τους, αλλά και να εγγυηθεί την κορυφαία ποιότητα τους.

" Οι S&P, Fitch Ratins, και οι Moody's ήταν εκεί δίνοντας βαθμολογίες ΑΑΑ σαν σοκολάτες, μαζεύοντας τεράστιες χρεώσεις (fees) και βοηθώντας στην οργάνωση για την πούληση των ομολόγων σε όλο τον κόσμο." (Το ίδιο, σελ 140)

Ο Οίκος αξιολόγησης Moody's είχε εισοδήματα από τις δραστηριότητες του, στις οποίες πολύ σημαντικό μέρος αποτελούσε η αξιολόγηση τίτλων,

"800.7 εκατομμύρια δολάρια το 2001, το 2005 ανήλθαν στα 1.73 δισεκατομμύρια και το 2006 στα 2.037 δισεκατομμύρια." (Το ίδιο, σελ 200)

Αμύθητα ποσά, μέρος των οποίων διαμοιραζόταν μεταξύ των στελεχών που «διάχεαν» τα ρίσκα, που «διασφάλιζαν» το μέλλον, που έκλειναν τις συμφωνίες, που πουλούσαν τους τίτλους.

Οι πολυτελείς δεξιώσεις, οι πανάκριβες κατοικίες ο ήχος των γυαλιστερών Porsche, η απίστευτα προνομιακή ζωή, ήταν η δική τους πραγματικότητα.

Η άλλη πραγματικότητα ήταν αυτή της βαθιάς παράλληλης κρίσης της δεκαετίας του 1970 που όμως αντιμετωπίστηκε στην δεκαετία του 1980. Με «κάπως» αμφιλεγόμενες μεθόδους, είναι αλήθεια, αλλά αντιμετωπίστηκε. Όπως και μια σειρά άλλες τοπικές και περιφερειακές κρίσεις που ξέσπασαν από τότε σε όλες τις Ηπείρους, στην Λατινική Αμερική, την νοτιοανατολική Ασία, στις ίδιες τις ΗΠΑ την δεκαετία του 1990, το 2000. Κρίσεις που είχαν γίνει σύμφυτο φαινόμενο της νεοφιλελεύθερης περιόδου.

Και στην επόμενη ύφεση κάτι θα βρεθεί για αντιμετώπιση της. Αμφιλεγόμενο ή όχι μας παίρνει παρακάτω και βλέπουμε…

Έτσι, θεωρούσαν ότι μια κρίση που δεν θα μπορούν πια να διαχειριστούν

«… δεν θα έρθει επειδή έλεγαν ότι δεν θα έρθει…» Και αφού μια τέτοια

«…κρίση δεν έχει προκύψει, δεν θα συμβεί…» ( Ο Παγκόσμιος Μινώταυρος, σελ. 31).

Σωτήρης Βλάχος

Δεν υπάρχουν σχόλια: