Οι τράπεζες ανακοινώνουν τις ζημιές και τα ΜΜΕ προσπαθούν να καλύψουν τις ευθύνες

από Δεύτερη Ανάγνωση

Την Τετάρτη 29 Φεβρουαρίου ανακοινώθηκαν οι ζημιές της Λαϊκής τράπεζας από το κούρεμα των ελληνικών ομόλογων, οι οποίες ήταν και οι πιο μεγάλες των τριών κυπριακών τραπεζών – οι ζημιές έφτασαν τα 3.3 δις. Η είδηση κυριάρχησε στα δελτία ειδήσεων μαζί με την προσπάθεια της πολιτικής ελίτ να καθησυχάσει. Έτσι ο υπουργός οικονομικών εμφανίστηκε μαζί με τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας να δίνουν διαβεβαιώσεις ότι δεν υπήρχε λόγος ανησυχίας. Το μόνο ενδιαφέρον από την όλη παράσταση ήταν οι δειλές ερωτήσεις μερικών δημοσιογράφων για «ευθύνες» – και η δήλωση του Ορφανιδη, του διοικητή της Κεντρικής, ο οποίος έχει τεράστιες ευθύνες για την όλη κατάσταση, ότι μπορεί να αναζητηθούν ευθύνες αλλά αργότερα.

Στην καθημερινότητα πάντως υπήρχε ένα αίσθημα δυσφορίας για τις τράπεζες που δεν έχει δεκαετίες να εμφανιστεί κάτι ανάλογο.

Τα ΜΜΕ προσπάθησαν και προσπαθούν να ελέγξουν την κατάσταση. Η πιο χαρακτηριστική εικόνα αυτής της προσπάθειας έλεγχου της δυσφορίας ήταν το πρωτοσέλιδο του «Πολίτη» την επομένη – όπου η είδηση για την Λαϊκή και την τραπεζιτική κρίση υποβαθμίστηκε σε είδηση δεύτερη διαλογής και προβλήθηκε το ζήτημα της τιμής του ρεύματος των με ολίγον Μαρί για μετατόπιση.

Αξίζει πάντως να δει κάποιος το βιβλίο το οποίο κυκλοφόρησε ο τέως υπουργός οικονομικών Χ. Σταυρακης για να πάρει μια εικόνα της όλης κατάστασης. Η κρίση των τραπεζών ξεκίνησε ουσιαστικά από μια παραπλάνηση την οποία οργάνωσαν ο Ορφανιδης μαζί με τα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών από το 2009 όταν πήραν χαμηλότοκα κρατικά χρεόγραφα και όχι μόνο δεν τήρησαν την υπόσχεση για χαμηλότοκα δάνεια στην κυπριακή αγορά, αλλά ουσιαστικά χρησιμοποίησαν τα χρήματα για κερδοσκοπικές επενδύσεις σε ελληνικά ομόλογα. Ακολούθως το 2011, όταν φάνηκε η αποτυχία της κερδοσκοπικής επέκτασης, φαίνεται ότι προσπάθησαν ουσιαστικά να οδηγήσουν την οικονομία σε κρίση για να καλυφθούν μέσα σε ένα ευρύτερο κλίμα κρίσης και προσφυγής στον Μηχανισμό Στήριξης. Είναι επίσης πιθανό ότι η προσπάθεια για σπρώξιμο της οικονομίας σε κρίση-προσφυγή στον Μηχανισμό Στήριξης να είχε να κάμει και με τον εκβιασμό της αριστερής κυβέρνησης να αλλάξει την κεϋνσιανή της πολιτική και την άρνηση της να υιοθετήσει επιθέσεις ενάντια στους εργαζόμενους. Με βάση την αφήγηση του Σταυρακη φαίνεται ότι μέλη της επιτροπής οικονομικών της βουλής προσπάθησαν να προκαλέσουν ένα είδος πανικού στην αγορά ενώ ο Α. Ορφανιδης πίεζε τις τράπεζες να μην αγοράζουν κυπριακά ομόλογα! Θα μπορούσε να δει κάποιος μια τέτοια κίνηση σαν μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής, η οποία θα μπορούσε και να προσφέρει ερμηνείες και για το πλαίσιο της εκστρατείας κατασκευής κρίσης και πανικού τον Αύγουστο. Είναι σε αυτό το πλαίσιο που είχε πει και ο τέως υπουργό οικονομικών, τον Μάρτιο του 2011 ότι μερικοί διαπράττουν «εθνική προδοσία» στο θέμα της οικονομίας. Το ότι ο διοικητής μιας κεντρικής τράπεζας προσπαθεί συνειδητά να υπονομεύσει την οικονομία της χώρας του είναι σίγουρα πρωτοφανές φαινόμενο σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο κ. Ορφανιδης όμως είχε ήδη προϊστορία στο να χειρίζεται το δημόσιο λειτούργημα του με σχετικά ασυνεπή κριτήρια: τον Μάιο του 2011 αποκαλύφθηκε ότι ενώ είχε εισηγηθεί ο ίδιος το φθινόπωρο του 2007 να χρησιμοποιηθεί μέρος από τα αποθέματα χρυσού της κεντρικής για να αντιμετωπιστεί η κρίση, φαίνεται να άλλαξε απόφαση μετά το αποτέλεσμα των εκλογών.

Πάντως οι συζητήσεις για έρευνα σχετικά με τις ευθύνες φαίνεται να αυξάνονται: την Κυριακή ο υπουργός οικονομικών θεώρησε ότι έπρεπε να παρέμβει για να περιορίσει το μέγεθος της κριτικής αναφέροντας ότι «είναι ώρα ευθύνης» και χρειάζεται ενότητα - μεταθέτοντας στο μέλλον την αναζήτηση και απονομή ευθυνών. Ο Φιλελεύθερος ερμήνευσε την παρέμβαση σαν έμμεση κριτική στον τέως υπουργό οικονομικών – ανκαι το βιβλίο του κ. Σταυράκη δεν έχει ακόμα συζητηθεί λόγω του πέπλου της λογοκρισίας την οποία έχουν επιβάλει τα ΜΜΕ. Είναι ίσως εξίσου πιθανόν ότι ο υπουργός αναφερόταν και σε βουλευτές που άρχισαν να αφήνουν να διαφανεί κριτική προς τις κινήσεις Ορφανίδη, όσο και σε οικονομολόγους οι οποίοι εστιάζουν πιο άμεσα τις επιθέσεις τους στον διοικητή για τα λάθη του. Πιο έντονη πάντως είναι η κριτική στον Ορφανιδη και στις τράπεζες στην μπλοκόσφαιρα. Σε ένα γενικό πλαίσιο η θέση του Καζαμία εκφράζει και την ιστορική θέση του ΑΚΕΛ για ενότητα μπροστά στις «δύσκολες στιγμές». Είναι αμφίβολο, όμως, πόσο εκφράζει και την κοινωνική του βάση ή την κοινωνία ευρύτερα όπως εξελίσσεται σήμερα η δυσφορία για το τραπεζιτικό σύστημα. 

Όμως πέρα από τις συζητήσεις και τις συγκυρίες τα δεδομένα υπάρχουν. Αξίζει να αναφερθεί ότι το επίμαχο δάνειο στις τράπεζες πρέπει να πληρωθεί στο τέλος του 2012. Και όπως παρατηρεί ο Σταυράκης, είναι ανοιχτό το κατά πόσο θα μπορούν να πληρώσουν – με δεδομένο ότι μπορεί να χρειαστούν βοήθεια από την πολιτεία για να αντιμετωπίσουν τις ζημιές τους.