Ο αγώνας των Παλαιστινίων ως σημείο αναφοράς για τους Κυπρίους της ευρύτερης Αριστεράς

Η Κύπρος το 1960 είναι μια περίεργη χώρα. Στην εξουσία βρίσκεται μια δικοινοτική κυβέρνηση η οποία αποτελείται από Ελληνοκύπριους που αγωνίστηκαν για την Ένωση και Τουρκοκύπριους που αγωνίστηκαν για τη διχοτόμηση.

Αρκετοί από το κυβερνητικό και παρακυβερνητικό περιβάλλον είχαν βάψει τα χέρια τους στο αίμα της άλλης κοινότητας. Άτυπα στην ηγεσία των δύο κοινοτήτων ευρίσκονται διάφορες δεξιές ομάδες ( συχνά ένοπλες ) με εθνικιστική και αντικομουνιστική ιδεολογία και παραδόσεις αντάρτικου.

Το κράτος λειτουργεί παράλληλα με τις παρακρατικές οργανώσεις με ένα σχιζοφρενικό τρόπο ανάμεσα στην επιδίωξη της Ένωσης, της Ανεξαρτησίας και της διχοτόμησης.

Το αποτέλεσμα αυτής της σχιζοφρένειας είναι η διεύρυνση του χάσματος και της καχυποψίας ανάμεσα στις δυο κοινότητες.

Στην ουσία η ένοπλη προετοιμασία για την επόμενη σύγκρουση άρχισε αμέσως μετά την ανεξαρτησία με αρχικούς πυρήνες την ΕΟΚΑ και την ΤΜΤ.

Από το 1963 οι κοινότητες παίρνουν πλέον ξεχωριστές πορείες. Όμως γίνεται διεθνώς αποδεκτό ότι η Κυπριακή δημοκρατία θα εκπροσωπείται από τους Ελληνοκύπριους μέχρι την λύση του Κυπριακού οπότε θα επέστρεφαν και οι Τουρκοκύπριοι.

Η ασαφής θέση των δυτικών και του ΝΑΤΟ στο Κυπριακό οδηγεί τον Μακάριο στην αναζήτηση νέων ισορροπιών με την στροφή προς την Σοβιετική ένωση και τους Αδέσμευτους.

Ο Μακάριος δημιουργεί ισχυρούς δεσμούς με καθεστώτα όπως του Νάσερ της Αιγύπτου, του Τίτο της Γιουγκοσλαβίας, του Μπουμεντιέν της Αλγερίας, του Κάστρο της Κούβας κλπ.

Διάφορες χώρες του Τρίτου Κόσμου προσπαθούν να αντισταθούν στον ιμπεριαλισμό μέσα από αυτή την συσπείρωση.

Την ίδια εποχή γεννιέται και η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης ΟΑΠ.

Στην ΟΑΠ συσπειρώνονται οι κυριότερες Παλαιστινιακές οργανώσεις με κυρίαρχη την Αλ Φάταχ του Γιασσέρ Αραφάτ.

Η οργάνωση θέτει ως στόχο για πρώτη φορά την ίδρυση ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους.

Πολύ γρήγορα η ΟΑΠ αναγνωρίζεται ως ο μοναδικός εκπρόσωπος των Παλαιστινίων.

Σιγά σιγά οι σχέσεις Παλαιστίνης Κύπρου εδραιώνονται.

Η Αριστερά υποστήριξε με θέρμη την συνεργασία της κυβέρνησης Μακαρίου και ΟΑΠ.

Το 1974 ανατρέπεται ο Μακάριος από την επέμβαση της Χούντας και της ΕΟΚΑ Β και η Τουρκία εισβάλλει, η χώρα αλλάζει πρόσωπο, Ο μισός ελληνοκυπριακός πληθυσμός είναι στα τσαντίρια, οι Τουρκοκύπριοι σύντομα μεταφέρονται μαζικά στα εδάφη που ελέγχονται από τον τουρκικό στρατό και γίνονται πρόσφυγες για δεύτερη φορά όπως και πολλοί ελληνοκύπριοι.

Υπάρχουν νεκροί, τραυματίες, φυλακισμένοι, εγκλωβισμένοι, αγνοούμενοι.

Το σκηνικό του 1963 επαναλαμβάνεται στο πολλαπλάσιο.

Υπάρχει πλήρης αβεβαιότητα για το μέλλον.

Μέσα σ αυτές τις συνθήκες η πολιτικές βεβαιότητες κατέρρευσαν και ο κόσμος με τη νεολαία επικεφαλής μπήκε σε νέες πολιτικές αναζητήσεις.

Σε ένα πρώτο στάδιο ο συναισθηματισμός υπερβαίνει την πολιτική σκέψη.

Οι λαϊκές κινητοποιήσεις των Ε/Κ που ακολούθησαν το πραξικόπημα και την εισβολή στρέφονται ενάντια στον Αμερικανικό Ιμπεριαλισμό, το Νάτο και τις Αγγλικές Βάσεις.

Για πρώτη φορά εμφανίζεται δυναμικά και μαζικά στους δρόμους η Κυπριακή σημαία μαζί με την Παλαιστινιακή.

Οι Ελληνοκύπριοι και κυρίως η αριστερά ταυτίζονται με τον Παλαιστινιακό αγώνα και θεωρούν ότι υπάρχει μια παράλληλη πορεία που συνδέει τους δυο λαούς.

Με ανάλογο τρόπο η Τ/Κ Αριστερά καταλογίζει ευθύνες στον Αμερικάνικο Ιμπεριαλισμό και ταυτίζει τον αγώνα για λύση του Κυπριακού και επανένωση, με τον Παλαιστινιακό αγώνα για ανεξαρτησία, σε αντιπαράθεση με την Τ/Κ δεξιά που, πολύ πιο πρόσφατα βέβαια, προσπαθεί να ταυτιστεί με τους Παλαιστίνιους σε σχέση με την επιδίωξη του ανεξάρτητου κράτους.

Η δεκαετία του 70 είναι δεκαετία ανακατατάξεων, αναθεωρήσεων και έντονου προβληματισμού στις τάξεις της ευρύτερης Ε/Κ αριστεράς.

Το ΑΚΕΛ αναπτύσσει στενές σχέσεις με τις κομμουνιστικές οργανώσεις των Παλαιστινίων, με την ΟΑΠ και με το Κομμουνιστικό Κόμμα του Ισραήλ.

Το Σ.Κ. ΕΔΕΚ εμβαθύνει τις σχέσεις του κυρίως με την Φατάχ και την ΟΑΠ.

Εκείνη την εποχή το Σ.Κ. ΕΔΕΚ είναι διαποτισμένο με μια ιδεολογία που εντάσσει την Κύπρο στις χώρες του τρίτου κόσμου και ταυτίζεται με τον αγώνα αυτών των χωρών για απελευθέρωση.

Είναι λεγόμενη θεωρία του μεταποικισμού του Βάσου Λυσσαρίδη.

Μια θεωρία που σιγα-σιγα εγκαταλείφτηκε και απο τον ίδιο τον "εμπνευστή" της πριν αυτός επιδοθεί στο σημερινό θλιβερο εθνικιστικο παραλήλημα.

Είχα για πρώτη φορά επαφή με τους Παλαιστινίους το 1971 αλλά οι σχέσεις έγιναν πολύ στενότερες την άνοιξη του 1974 στη διάρκεια του 2ου Συνεδρίου της ΕΔΕΚ. Ήταν το Συνέδριο κατα οποίο προστέθηκε στον τίτλο το πρόθεμα Σοσιαλιστικό Κόμμα.

Στο συνέδριο συμμετείχαν δύο στελέχη της Παλαιστινιακής αντίστασης που εκπροσωπούσαν την ΟΑΠ, με τους οποίους πολλά απο τα στελέχη του Κόμματος, τα οποία στην συνέχεια αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά της Αριστερής Πτέρυγας, αναπτύξαμε στενές φιλικές σχέσεις που διατηρούνται μέχρι σήμερα.

Εκείνη την περίοδο πραγματοποιήθηκαν πολλές εκδηλώσεις συμπαράστασης.

Για μερικά χρόνια ο παλαιστινιακός αγώνας θεωρήθηκε από πολλούς Κυπρίους ως πρότυπο.

Όμως η ζωή στην Κύπρο σε πολύ λίγα χρόνια επέστρεψε σε κάποια νέα ομαλότητα με την στέγαση των προσφύγων και την επαναδραστηριοποίηση της οικονομίας.

Εκείνη την περίοδο πολλοί Κύπριοι κατέφυγαν στις αραβικές χώρες για εργασία και πολλές κυπριακές επιχειρήσεις δραστηριοποιήθηκαν στις αραβικές χώρες. Οι παλαιστίνιοι στήριξαν ενεργά αυτή την προσπάθεια.

Μετά το 1976 και τον εμφύλιο πόλεμο στο Λίβανο, φτάνουν στην Κύπρο πολλοί Παλαιστίνιοι και Λιβάνιοι πρόσφυγες.

Αρκετοί φέρνουν μαζί τους χρήματα και τονώνουν την ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας.

Μαζι έρχονται και οι πρώτοι οικονομικά αδύνατοι και παρατηρούνται τα πρώτα κρούσματα ρατσισμού (πριν ο αλέκτωρ λαλήσει τρις).

Έτσι οι σχέσεις που υπήρχαν μετεξελίχθηκαν σε μια κλασσική θα λέγαμε σχέση αλληλεγγύης και στήριξης προς τον παλαιστινιακό λαό.

Το 1987 είχαμε μια πολύ σημαντική εξέλιξη.

Όπως γνωρίζετε μέχρι τότε αγώνας των Παλαιστινίων περιοριζόταν σε ένοπλες επιθέσεις απο το εξωτερικό χωρίς καμια σχεδόν συμμετοχή του πληθυσμού των κατεχομένων εδαφών.

Το 1987 λοιπόν έχουμε την μεγάλη εξέγερση στα κατεχόμενα Παλαιστινιακά εδάφη, την Ιντιφάτα .

Είχαμε τότε μια παγκόσμια αναθέρμανση του κινήματος αλληλεγγύης η οποία εκφράστηκε και στην Κύπρο.

Ίσως η Κυπροπαλαιστινιακή Εμπρακτη Αλληλεγγύη (ΚΥΠΕΑ), που δημιουργήθηκε με αφορμή την Ιντιφάτα, να ήταν το τελευταίο μαζικό κίνημα του είδους.

Η ΚΥΠΕΑ δημιουργήθηκε κυρίως από στελέχη του Σ.Κ. ΕΔΕΚ που αποβλήθηκαν είτε εγκατέλειψαν το Κόμμα κατα την εσωκομματική κρίση του 1980, καθώς και άλλους κυρίως ανένταχτους της αριστεράς.

Είχε μαζική στήριξη από το λαό, τα συνδικάτα και τα κόμματα της Αριστεράς και οργάνωσε πολλές εκδηλώσεις συμπαράστασης και αλληλεγγύης.

Σημείο καμπής αποτέλεσε η έκρηξη μιας βόμβας στις αρχές της δεκαετίας του 90 κοντά στην ισραηλινή πρεσβεία η οποία προκάλεσε το θάνατο σε αθώους πολίτες, καθώς επίσης και η κόπωση του διεθνούς κινήματος αλληλεγγύης, κυρίως ύστερα απο τη συμφωνία του Όσλο το 1993.

Το κίνημα αλληλεγγύης της ΚΥΠΕΑ αδρανει και κάποιες εσωτερικές αντιθέσεις το οδηγούν ουσιαστικά στην διάλυση.

Παρόλα αυτά επόμενα χρόνια οργανώθηκαν αρκετές εκδηλώσεις διαμαρτυρίας, με πρωτοβουλία ως επι το πλείστον, των οργανώσεων της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς.

Εκδηλώσεις που αναθερμάνθηκαν κατα τη δεύτερη Ιντιφάτα το Σεπτέμβρη του 2000.

Στα πρόσφατα χρόνια έχουμε εκτεταμένα φαινόμενα ρατσισμού εναντίον Παλαιστινίων που συνεχίζονται ως τις μέρες μας δυστυχώς και μέσα στα σχολεία.

Η πρόσφατη προσέγγιση Κύπρου Ισραήλ σε κρατικό επίπεδο θα επιδεινώσει την κατάσταση.

Παρόλο ότι η κυβέρνηση λέει ότι θα συνεχίσει να υποστηρίζει την αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους η κατάσταση είναι πλέον πολύ διαφορετική.

Εάν υλοποιηθεί μια στρατιωτική συμμαχία με το Ισραήλ, που φαίνεται ότι είναι στα σκαριά, είναι παρα πολύ δύσκολο να κρατηθούν οι καλές σχέσεις τόσο με τους Παλαιστινίους, όσο και τους Άραβες γενικότερα οι οποίοι, ειρήσθω εν παρόδω, βρίσκονται σε μια διαδικασία σοβαρών ανακατατάξεων και αλλαγών.

Τα τελευταία χρόνια υπήρξε μια νέα αναθέρμανση του διεθνούς κινήματος αλληλεγγύης κυρίως στη μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας στο εσωτερικό των κατεχομένων εδαφών αλλά και στην έκθεση του Ισραήλ ως ενός απάνθρωπου, βίαιου, βάρβαρου και επιδρομικού καθεστώτος.

Διεθνείς οργανώσεις συμπαράστασης όπως το Free Gaza Movement οργανώνουν αποστολές με στόχο να μεταφέρουν στα κατεχόμενα από το Ισραήλ εδάφη με πλοία, ανθρωπιστική, ιατρική και άλλη βοήθεια.

Σημειώνουμε ότι η Γάζα ήταν σε καθεστώς ναυτικού αποκλεισμου για 41 χρόνια.

Σε μερικά απο τα ταξίδια συμμετείχαν και Κύπριοι.

Στην αποστολή του πλοίου Dignity (6ο ταξίδι) που απέπλευσε απο την Λάρνακα τον Δεκέμβρη του 2008 συμμετέχει και η Κυπρία γιατρός Ελένη Θεοχάρους.

Το πλοίο διεμβολίστηκε 90 μίλια μακρια απο τις ακτες της Γάζας σε διεθνή ύδατα και κατέπλευσε με πολλή δυσκολία στο Λιμάνι της Τύρου γιατί ήταν αδύνατο να επιστρέψει μισοκατεστραμμένο στη Λάρνακα.

Χαρακτηριστικό της νέας περιόδου είναι και ή άρνηση της Κυπριακής Κυβέρνησης να επιτρέψει την αναχώρηση πλοίου απο την Κύπρο με κατεύθυνση τα κατεχόμενα Παλαιστινιακά εδάφη.

Η πρόσφατη επιδρομή του Ισραήλ σε Τούρκικο πλοίο που μετέφερε ανθρωπιστική βοήθεια στην Γάζα και η δολοφονία Τούρκων πολιτών σηματοδότησε την οριστική ρήξη των Τουρκοισραηλίτικων σχέσεων και εδραίωσε μια φιλοαραβική στροφή της Τουρκικής διπλωματίας. Μια στροφή φυσικά που οι ρίζες της κάθε άλλο παρα ανάγονται στην επίθεση ενάντια στο Τουρκικό πλοίο.

Τα Κυπριακά ΜΜΕ αντιμετώπισαν το θέμα με φιλοισραηλίτικη διάθεση.

Το ΑΚΕΛ περιορίστηκε σε μια νερόβραστη αντιμετώπιση και το πάλαι ποτέ κυρίως φιλοπαλαιστιανικό κόμμα ΕΔΕΚ λούφαξε.

Η Κύπρος της εποχής των υδρογονανθράκων είναι μια περίεργη χώρα.

Η επιβεβαίωση της ύπαρξης υδρογονανθράκων στη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου φαίνεται ότι ήταν μια ωρολογιακή βόμβα που εκθεμελιώνει τις παραδοσιακές σχέσεις ανάμεσα στις χώρες της περιοχής και οδηγεί σε ανακατατάξεις, αναθεωρήσεις στρατηγικών και αλλαγές προτεραιοτήτων.

Παλιοί εχθροί μετατρέπονται σε συμμάχους και παλιοί φίλοι γυρίζουν την πλάτη σε αλλήλους.

Η εποχή της πολιτικής αρχών, για να θυμίσω μια προσφιλή φράση σχεδόν όλων των Κυπρίων πολιτικών, εξαερίζεται.

Εισερχόμεθα στη νέα εποχή των αερίων και η νέα εποχή δεν κατέχει απο αρχές, δίκαια και άλλα παρόμοια.

Μάριος Τεμπριώτης