Συνεργασία Κύπρου – Ισραήλ: τα παρελκόμενα

Κώστας Παναγιώτου

Η προσέγγιση Κύπρου Ισραήλ εμφανίζεται στα μίντια ως ζήτημα κοινής αποδοχής. Μέσα από κάποια διαδικασία που δεν είδε καμιά δημοσιότητα λήφθηκαν οι σχετικές αποφάσεις. Η διαδικασία ασφαλώς περιελάμβανε κάποια συνεννόηση με την ελληνική κυβέρνηση και τα μεγάλα τουλάχιστον κόμματα της αντιπολίτευσης στην Κύπρο. Η εθνική συναίνεση στο ζήτημα προβάλλεται ως αυτονόητη και συνδέεται με την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στην περιοχή μας. Παράλληλα με την οικονομική συνεργασία έχει υπογραφεί μια συμφωνία για «έρευνα και διάσωση» ( πρέπει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει ανάλογη συμφωνία με Λίβανο και Αίγυπτο).

Στον κόσμο αφήνεται να νοηθεί ότι η ισραηλινή αεροπορία προστατεύει την κυπριακή ΑΟΖ από την Τουρκία. Με διάφορες ευκαιρίες τα ΜΜΕ μεταδίδουν φωτογραφίες ισραηλινών αεροπλάνων να εκτελούν πτήσεις στην περιοχή έτσι που η παρουσία τους να θεωρείται φυσιολογική. Μερικοί ενθουσιάστηκαν όταν ένα ισραηλινό μαχητικό πέταξε πάνω από τον Πενταδάχτυλο. Παρόλο ότι η κυβέρνηση κρατεί χαμηλούς τόνους και δεν προβάλλει κάποια σπουδή θα πρέπει να συνυπολογίσουμε ότι η ρευστότητα στην περιοχή μπορεί να οδηγήσει σε μη ελεγχόμενο ορυμαγδό εντάσεων.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Τουρκία και το Ισραήλ ανταγωνίζονται για τον έλεγχο της περιοχής. Η Τουρκία διέγνωσε πολύ νωρίς τις εξεγέρσεις των Αράβων και βιάστηκε να αποστασιοποιηθεί από το Ισραήλ αναλαμβάνοντας το ρόλο του ένθερμου υποστηριχτή του παλαιστινιακού αγώνα ( σε μια στιγμή που η Κύπρος απαγόρευσε στα πλοία της ειρήνης που έπλεαν προς την Γάζα να σταθμεύσουν στην Λάρνακα και στάθμευσαν στην Αμμόχωστο). Αντίστροφα το Ισραήλ έμεινε μόνο του στην περιοχή σε μια στιγμή που ανεβάζει την ένταση με το Ιράν προσπαθώντας να ρυμουλκήσει τις αποδυναμωμένες ΗΠΑ. Η προσέγγιση λοιπόν του Ισραήλ με την Κύπρο και την Ελλάδα είναι ουσιαστικά μονόδρομος για το ίδιο. Τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην περιοχή που γειτνιάζουν οι ΑΟΖ των δύο χωρών είναι λόγος συνεργασίας που προστίθεται στον προηγούμενο. Αυτή η θέση υποστηρίχθηκε από αριθμό Ισραηλινών δημοσιογράφων κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Ισραηλινού πρωθυπουργού στην Κύπρο. Θα πρέπει εδώ να σημειώσουμε ότι Τουρκία και Ισραήλ ευρίσκονται σε αντιπαράθεση αλλά συνεχίζουν να συνεργάζονται σε διάφορους τομείς. Οι δύο χώρες έχουν καταγράψει μια παράδοση συνεργασίας για πολλά χρόνια. Η μεταξύ τους αντιπαράθεση δεν μπορεί να θεωρηθεί ως έστω μια μεσοπρόθεσμη σταθερά για τις στρατηγικές σχέσεις της περιοχής.

Αυτό που είναι σταθερό δεδομένο για την περιοχή είναι η κακή σχέση του Ισραήλ με τον Αραβικό Κόσμο. Το Ισραήλ είναι εκ των πραγμάτων ένα ιδιότυπο στρατιωτικό κράτος που λειτουργεί ως προκεχωρημένο φυλάκιο του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Στηρίζει την υποστήριξη που έχει από την Δύση σε αυτό το ρόλο που του επιτρέπει παράλληλα να διασφαλίζει την ύπαρξη του σε ένα εχθρικό περιβάλλον. Η δύναμη του και ο ρόλος του είναι συνδεδεμένα με τα πετρέλαια της περιοχής για όσο αυτά υπάρχουν. Η Ριζοσπαστική Αριστερά στη χώρα αυτή έχει καταλάβει ότι η μακρόχρονή επιβίωση του ισραηλινού λαού συνδέεται με την συμφιλίωση του με την περιοχή του, με τους Άραβες δηλαδή, για αυτό και υποστηρίζει τη συνεννόηση με τους Παλαιστινίους και στηρίζει την δημιουργία παλαιστινιακού κράτους. Το Ισραηλινό κράτος είναι ένα παράδοξο μόρφωμα που επιβιώνει μέσα σ ένα κλίμα μόνιμης ανασφάλειας. Δεν είναι σοφό να αναζητήσει κανένας ασφάλεια κοντά του.

Η Κύπρος παρά τις κακές σχέσεις που έχει με την Τουρκία κατάφερνε μέχρι πρόσφατα να διατηρεί καλές σχέσεις με τον αραβικό κόσμο ακόμα και με την Ισλαμική Διάσκεψη. Οι σχέσεις όμως αυτές διαβρώνονται ενώ συμβαίνει το αντίθετο με την Τουρκία και τους Τουρκοκύπριους. Οι καλές σχέσεις της Κύπρου με την περιοχή της είναι αναγκαίες για να συνεχίσει να διαδραματίζει το ρόλο της γέφυρας στην περιοχή της και να αναπτύσσει την οικονομία του τουρισμού και των υπηρεσιών . Η προσέγγιση με το Ισραήλ με όρους αποδοχής μάλιστα του στρατιωτικού του ρόλου στην περιοχή θα αποξενώσει την Κύπρο και από την περιοχή της και από τον ιστορικό της εαυτό.

Αντίθετα με ότι γίνεται στα ψηλά δώματα των κυβερνήσεων υπάρχει στο Ισραήλ μια παράδοση εναλλακτικού ειρηνιστικού κινήματος και συνεργασίας Ισραηλινών μη Αράβων με Παλαιστινίους που αξίζει να γνωρίσουμε.